واژه «بخس» به معنى تقلب و نيرنگى كه منتهى به تضييع حقوق ديگران مى‌شود آمده است و اين كلمه داراى معنى وسيعى است كه هرگونه غش و تقلب و تزوير و خدعۀ در معامله و هرگونه پاى‌مال كردن حق ديگران را شامل مى‌شود و «ثمن بخس» به معناى «بهاى اندك» است، چنان كه در مورد فروختن يوسف (ع) مى‌خوانيم:

وَ شَرَوْهُ بِثَمَنٍ بَخْسٍ دَرٰاهِمَ مَعْدُودَةٍ‌...«و او را به بهاى كمى - چند درهم - فروختند...» يوسف/ 20. (ج 46/9 و 202 و 355، ج 334/15.)

«بخس» و تفاوت آن با «رهق» (سورۀ جن، آيۀ 13.)[*]

«بخس»: همان‌طور كه در بالا اشاره كرديم به معنى «نقصان از طريق ظلم و ستم» است و «رهق» (بر وزن شفق) به معنى «پوشانيدن چيزى به زور» است.

بعضى فرق ميان اين دو تعبير را چنين گفته‌اند كه: «بخس» اشاره به اين است كه چيزى از «حسنات» مؤمنان كاسته نمى‌شود و «رهق» اشاره به آن است كه چيزى بر «سيّئات» آنها افزوده نخواهد شد.

بعضى نيز «بخس» را ناظر به كمبود «حسنات» و «رهق» را به «تكاليف شاق» دانسته‌اند.

به هر حال منظور اين است كه: مؤمنان هر كار كوچك و بزرگى انجام دهند، اجر و پاداش آن را بى‌كم‌وكاست دريافت مى‌كنند.

درست است كه عدالت پروردگار منحصر به مؤمنان نيست، ولى چون غير مؤمنان عمل صالحى ندارند سخنى از اجر آنان به ميان نيامده است. (ج 117/25.)

ب‌خ‌ع

بٰاخِعٌ‌:(كهف/ 6.)[**]

از مادّۀ «بخع» (بر وزن نخل) به معنى «هلاك كردن خويشتن از شدت غم و اندوه»

[*]... فَمَنْ يُؤْمِنْ بِرَبِّهِ فَلاٰ يَخٰافُ بَخْساً وَ لاٰ رَهَقاً.«هركس به پروردگارش ايمان بياورد نه از نقصان مى‌ترسد و نه از ظلم.» جن/ 13.

[**]فَلَعَلَّكَ بٰاخِعٌ نَفْسَكَ عَلىٰ آثٰارِهِمْ‌...«گويى مى‌خواهى خود را از غم و اندوه به خاطر اعمال