عموم مردم در سختی و فشار گرانی باشند ولی خود ‌به‌ جهت انحصار طلبی، منفعت ببرد.

در مقابل این رذیله اخلاقی فضیلت ایثار است که فرد با فداکاری حاضر می‌شود خود در سختی و شدت باشد ولی دیگران در راحتی و آسایش و وسعت به سر ببرند امیرمؤمنان علی7 در این جهت می‌فرماید: ايثار، فضيلتی است در مقابل احتکار و انحصار طلبى. (الإِيثارُ فَضيلَةٌ، الاِحتِكارُ رَذيلَةٌ).[1]

3. هم‌دردى با مردم در شرایط کمبود کالای اساسی

در زمان امام صادق7 در مدينه قحطى پيش آمد و اوضاع مردم خيلى سخت شد. در چنين اوضاعى مردم نگران شده و شروع به خريد گندم و آذوقه و ذخيره كردن و بلکه احتياطاً دو برابر ذخيره كردن آن برآمدند. در چنین اوضاعی امام صادق از خدمتکار خود پرسيد: آيا ما ذخيره‌ای در خانه داريم یا خیر؟ خدمتکار گفت: بله ما به اندازه يك سال ذخيره داريم.

خدمتکار گمان كرد كه چون سال سختى است، امام می‌خواهد دستور بدهد مقدار بیشتری را ذخيره كند. برخلاف انتظار او حضرت دستور داد: هر چه گندم در خانه هست همه را به بازار ببرد و بفروشد. خدمتکار گفت: مگر شما خبر نداريد که اگر بفروشم خرید دوباره آن ممکن نیست. حضرت فرمود: در این وضعیت عموم مردم چكار ‌كنند؟

خدمتکار عرض كرد: روزانه نان خود را از بازار می‌خرند و در بازار جو و گندم را مخلوط مى‌كنند و از مخلوط آن دو، يا از جوی تنها نان درست مى‌كنند. حضرت فرمود: گندم‌ها را می‌فروشی و از فردا براى ما روزانه از بازار، نان می‌خرى! زیرا عموم

[1] [113].عيون الحكم و المواعظ، الليثی الواسطي، علی بن محمد، ج37، ص787.