الذَّرَّ)[1] به خدا سوگند كه نيكان رستگارند. می‌دانيد آنها چه كسانى هستند؟ كسانى كه آزارشان به مورچه‌ای نمی‌رسد و در روایت دیگری فرمود: هر كس دست از آزار مردم بردارد، با این کار دست‌هاى بسياری را از آزار خود نگه داشته است «طبعاً کسی‌که به دیگران آزار نمی‌رساند آزار رساننده به او کمتر خواهد بود.» (مَن كَفّ يدَهُ عنِ النّاسِ فإنّما يكُفُّ عَنهُم يَدا واحدةً و يَكُفّونَ عنه أيادی كثيرةً) [2]

26. اقسام سه گانه ظلم در کلام امام علی7

امیرمؤمنان علی7 فرمود: ظلم بر سه قسم است: اوّل ظلمی‌که بخشیده نمی‌شود. دوّم ظلمی‌که رها نمی‌شود. سوّم ظلمی‌که بخشیده می‌شود.

Q الف: اما ظلمی که بخشیده نمی‌شود شرک به خداست. چنان که خداوند در قرآن می‌فرماید: (إِنَّ اللّٰهَ لٰا يَغْفِرُ أَنْ يُشْرَكَ بِهِ)

Q ب: اما ظلمی‌که قابل بخشش است گناهی است که فرد انجام داده و در حقیقت به خود ظلم کرده و با توبه آمرزیده می‌شود. (وَ أَمَّا الظُّلْمُ الَّذِی يُغْفَرُ فَظُلْمُ الْعَبْدِ نَفْسَهُ عِنْدَ بَعْضِ الْهَنَاتِ)

Q ج: و اما ظلمی‌که رها نمی‌شود ظلم به بندگان خداست که در قیامت معادل آن از اعمال انسان به مظلوم منتقل می‌شود مگر این که ظالم در همین دنیا مظلوم را در آزاری که به او رسانده و یا حقّی که از او ضایع کرده، از خود راضی کند. (وَ أَمَّا الظُّلْمُ الَّذِی لَا يُتْرَكُ فَظُلْمُ الْعِبَادِ بَعْضِهِمْ بَعْضاً)[3]

[1] .تفسير قمّي، ج ۲ ص۱۴۶.

[2] .الخصال، ج ۱۷ ص۶۰ .

[3].[374] نهج البلاغة، سید رضی ص 211‌.