1- وجود و تحقّق اشياء در خارج، 2- وجود و تحقّق اشياء در ذهن، 3- وجود و تحقّق اشياء در لفظى كه هدايت كننده باشد بر آنچه كه در ذهن است، 4- وجود و تحقّق اشياء در نوشته‌اى كه راهنما باشد به آنچه در سخن است.

برترى سخن در زيبايى گاهى مربوط به كتاب است و گاهى به واسطه خود لفظ بدون توجه به معنى و گاهى به واسطه لفظ است از آن جهت كه بر معناى قراردادى دلالت دارد. و گاهى به سبب لفظ است از آن جهت كه به دلالت التزامى بر معنى دلالت مى‌كند.

آن زيباييها كه مربوط به كتابت است از تكلّف خالى نيست، و چون سخنى كه ما در صدد شرح آن هستيم، سخن حضرت على (ع) خالى از تكلّف و بيراهه روى است، پس بيان محسّنات كتابت كم فايده است و بدين خاطر آن را رها كرديم.

(باب اوّل)

باب اول در زيباييهايى است كه به خود لفظ بر مى‌گردد

و آن يا به تك تك حروف مربوط است و يا به تركيب و يا به يك كلمه و يا به كلمات زياد از اين لحاظ است كه اين باب به دو فصل تقسيم مى‌شود:

فصل اوّل در چيزهايى است كه به تك تك حروف و تركيب آنها و چگونگى كلمه مربوط است‌

و داراى بحثهايى است‌

بحث اوّل: در مخارج حروف است‌

و آن 16 قسم است: