چهارم- كلمه توحيد موجب طرد و راندن شيطان است و اين نيز بخوبى روشن است، زيرا نهايت تلاش شيطان ايجاد شرك ظاهر يا خفى است و كلمه توحيد ضد خواست شيطان است. ظاهر كلمه توحيد ظاهر دعوت شيطان را دفع، و باطن كلمه توحيد باطن خواست او را ريشه‌كن مى‌كند، و چنان كه شرك داراى مراتب بى‌نهايت است، اخلاص در كلمه توحيد نيز بى‌نهايت است. هر مرتبه‌اى كه از سلوك در اخلاص پيموده شود در مقابل آن مرتبه‌اى از شرك سقوط مى‌كند و تلاش شيطان در ايجاد آن مرتبه از شرك باطل مى‌شود تا اخلاص به قدر امكان كامل شود و بنيانهاى شيطان كاملًا نابود شده و هنگام تلاوت اين آيه:

«رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَيْتَنا وَ هَبْ لَنا مِنْ لَدُنْكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنْتَ الْوَهَّابُ‌» [1]، شيطان كاملًا رانده و مأيوس مى‌شود.

(2300- 2294)

فرموده است: و اشهد انّ محمّداً عبده و رسوله‌

رسول خدا فرموده است كسى كه به يگانگى خدا شهادت دهد و شهادت دهد كه محمد (ص) رسول و فرستاده اوست و زبانش به آنها گويا و قلبش بدانها مطمئن گردد، آتش جهنم بر او حرام مى‌شود [2].

دليل همراه شدن شهادت به رسالت پيامبر با كلمه توحيد اين است كه هدف از شريعت اخلاص در توحيد است و اين اخلاص جز به پيمودن همه مراتب آن حاصل نمى‌شود و سلوك در مراتب اخلاص جز به شناخت چگونگى سلوك ميسّر نمى‌شود و چنان كه مى‌دانيم هدف از فرستادن پيامبران و وضع شرايع آموختن كيفيّت سلوك در درجات اخلاص است. بنا بر اين گواهى و اقرار به صدق‌

[2] من قال اشهد ان لا اله الا اللّه و اشهد انّ محمّدا رسول اللّه فجرى بها لسانه و اطمأنّ بها قلبه حرمت النّار عليه.