مى‌فرمايد: وَ النَّجْمُ وَ الشَّجَرُ يَسْجُدانِ‌، گياهان و درختان سجده مى‌كنند، يعنى خاضعند.

سخن امام (ع) با قول دوّم مناسبتر است، زيرا كلمه خضوع پس از سجود به كار رفته و فرموده است و الخضوع لتكرمته.

بحث چهارم- در باره فرشتگانى كه مأمور سجود براى آدم شده‌اند اختلاف است.

بعضى گفته‌اند فرشتگان آسمان مأمور اين كار نبوده‌اند و آنها كه به سجده آدم مأمور شدند همانهايى هستند كه با ابليس به زمين آمدند. و چنين توضيح داده‌اند كه چون خداوند آسمانها و زمين و فرشتگان را آفريد بعضى از آنها را به صورت گروهى به زمين فرستاد كه جنّ ناميده مى‌شدند و رئيس آنها ابليس بود.

در زمين اسكان يافتند و از ملائكه عبادت كمترى داشتند. ابليس به خود مغرور شد و كبر بر او غلبه يافت خداوند بر محتواى فكرى او آگاه بود، به او و سپاهيانش فرمود: إِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ إِنِّي خالِقٌ بَشَراً مِنْ طِينٍ فَإِذا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فِيهِ مِنْ‌ [1].

به نظر بعضى ديگر مأموران سجده براى آدم تمام فرشتگان بوده‌اند به دليل اين آيه شريفه‌ فَسَجَدَ الْمَلائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ^ و در اين آيه كاملترين صورت تأكيد وجود دارد كه دلالت كننده بر سجده تمام فرشتگان است.

بحث پنجم- بيشتر متكلّمان بويژه معتزله بر اين عقيده‌اند كه ابليس از فرشتگان نيست.

همه مفسّران از جمله ابن عبّاس بر اين باورند كه ابليس از فرشتگان زمين است كه پيش از آدم به زمين آمدند.

دليل متكلّمان سخن حق تعالى است كه فرمود: وَ إِذْ قُلْنا لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا.

جنيان فرشته نيستند به دليل سخن حق تعالى به فرشتگان كه فرمود: وَ يَوْمَ يَحْشُرُهُمْ‌

ْ