مى‌خورد و سپس در توضيح آن گفته شود: زيرا برادرش شراب مى‌خورد.

اگر تقابل در كلام مفيد اقناع نباشد از فنّ خطابه محسوب نمى‌شود چنان كه گفته شود: فلان كس به اختيار گناه نمى‌كند به همين دليل او در حال مستى زنا كرد.

بحث ششم- محسّنات خطابه‌

محسّنات خطابه يا مربوط به الفاظ و يا مربوط به ترتيب آن و يا به شكل ظاهرى خطيب مربوط مى‌شود:

الف- زيبا بودن الفاظ خطابه بسيار مفيد است، زيرا زيبايى لفظ زمينه زيبايى معنا را فراهم مى‌آورد و زشتى لفظ علاقه به فهم معنا را از بين مى‌برد.

زيبايى سخن به امورى بستگى دارد:

1- آن كه لفظ روشن و خوب باشد. سبك و عاميانه و يا پيچيده و علمى نباشد به گونه‌اى كه از دريافت عموم مردم دور باشد. زيرا طبع عوام از عبارت علمى تنفر دارد. و الفاظ نبايد غلط ادا شود زيرا غلط بودن سخن را سبك و غير قابل قبول مى‌كند. زيبايى الفاظ در سخن على (ع) به فراوانى ديده مى‌شود.

2- تمام ويژگيهاى مناسب كلام رعايت شود، حروفى را كه بايد در نطق تكرار شود مرتّب كند. مانند سخن على (ع) در توصيف ملائكه: منهم سجود لا يركعون و منهم ركوع لا يسجدون. و همچنين بقيه امور لازم. در اين سخن على (ع) اگر تكرار حروف نبود سخن ناقص بود. و مانند سخن ديگر على (ع):

المرء المسلم البرى من الخيانة ينتظر احدى الحسنيين امّا داعى اللَّه فما عند اللّه خير له و امّا رزق اللّه و اذا هو ذو اهل و مال‌ [1]: «مرد مسلمان دور از خيانت يكى از دو نيكى را انتظار مى‌كشد يا فرشته مرگ بنا بر اين آنچه كه در نزد خداست بر او بهتر است و يا روزى خدا را كه صاحب فرزند و مال مى‌شود، (احدى الحسنيين‌