فصل ششم در احكام انّ و انّما و نظير اين دو،

و در آن بحثهايى است.

بحث اوّل- فوايد انّ.

انّ چهار فايده دارد:

فايده اوّل- انّ گاهى دو جمله را به هم ربط مى‌دهد و از آن نظمى پديد مى‌آيد

مانند سخن حق تعالى: «يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ» [1]. در اين مثال «انّ» جمله دوّم را به جمله اوّل ربط داده است، و نيز مانند سخن ديگر حق تعالى:

«يا أَيُّهَا النَّاسُ اتَّقُوا رَبَّكُمْ إِنَّ زَلْزَلَةَ» [2]، انّ جمله زلزلة الساعه را به جمله اتّقوا ... ربط داده است. و مانند سخن حضرت على (ع): ايّها النّاس انّه لا يستغنى الرّجل و ان كان ذا مال عن عشيرته، «اى مردم، همانا انسان از فاميلش بى‌نياز نمى‌شود هر چند داراى مال و ثروت باشد.» و نيز مانند اين سخن على (ع):

عباد اللّه انّ من احبّ عباد اللّه اليه عبدا اعانه اللّه على نفسه: «بندگان خدا، همانا محبوب‌ترين بنده نزد خدا كسى است كه خداوند او را در تهذيب نفسش يارى كند».

اگر انّ را از جملات ياد شده حذف كنيم، ارتباطى كه با بودن انّ ميان جمله‌ها برقرار بود از بين مى‌رود. به عنوان مثال اگر انّ را از جمله دوم‌ اتَّقُوا رَبَّكُمُ ...^

حذف كنيم در صورتى كه انّ براى بيان علّت حكم جمله اوّلى باشد ناگزير بايد به جاى انّ «فاء» را جايگزين كرد و چنين گفت: .... فَزَلزلةُ السّاعة شى‌ءٌ عَظيمٌ.

فايده دوم- داخل شدن انّ بر ضمير شأنى كه پس از آن جمله شرطيه و يا غير آن بيان شود

حسن و زيبايى خاصى دارد كه با نبودن انّ اين برترى و زيبايى نخواهد بود، مانند سخن حق تعالى: «قالُوا أَ إِنَّكَ لَأَنْتَ يُوسُفُ ...»، در اين آيه شريفه انّ‌

[2] سوره حج (22) آيه (1): اى مردم، خدا ترس و پرهيزگار باشيد كه زلزله روز قيامت بسيار حادثه بزرگ و واقعه سختى خواهد بود.