شده به دست انسان برسد، واجب نيست خمسي را كه به او تعلق گرفته بپردازد، ولي اگر مجاني باشد جزو درآمد او محسوب است، پس چنانچه با درآمدهاي ديگر او از مخارج ساليانه اش زياد بيايد بايد خمس آنچه را زياد آمده بدهد.

مساله 1634- اگر پولي را كه بابت خمس سال پيش پرداخت نموده از درآمد سال جديد باشد، در پايان سال جديدبايد خمس آن را نيز حساب نمايد.

خمس بخشش، ارث و مهريه :

مساله 1635- اگر به كسي چيزي ببخشند يا جايزه دهند و يا وصيت كنند كه مالي به او ) بدهند، چنانچه آن مال ازمخارج سال آن فرد زياد بيايد بايد خمس آن را بپردازد.

مساله 1636- ارثي كه به انسان مي‌رسد خمس ندارد، مگر در سه صورت :

الف - ميت از خويشاني بوده كه وارث نمي دانسته چنين خويشي دارد، در اين صورت بايد خمس ارثي را كه از اومي برد بپردازد و بنابراحتياط مخارج ساليانه را هم از آن كم نكند،

ب - بنابراحتياط واجب در صورتي كه وارث بداند ميت خمس آن مال را نپرداخته است، و همچنين است بنا بر احتياط واجب اگر بداند به آن مال خمس تعلق گرفته و شك دارد كه ميت خمس آن را پرداخته است يا نه .

ج - چنانچه وارث بداند كه ميت خمس بدهكار است . ولي در صورت دوم و سوم اگر ميت شيعه نبوده و به خمس اعتقاد نداشته و وارث او شيعه باشد دادن خمس واجب نيست .

مساله 1637- مهريه اي را كه زن مي‌گيرد خمس ندارد، هرچند خوب است خمس آن را بدهد. ولي بنابراحتياط واجب مالي را كه مرد در طلاق "خلع"[1] مي‌گيرد پس از گذشت يك سال از آن خمس دارد و بايد آن را بپردازد.

خمس مطالبات و پس اندازها:

مساله 1638- كسي كه از درآمد سال خود به مردم قرض داده و در پايان سال از آنها طلبكار است، اگر طلب او بامطالبه دريافت مي‌شود و مثل نقد محسوب است بايد در پايان سال خمس آن را بپردازد، ولي اگر هنوز وقت دريافت آن نرسيده يا فعلا وصول نمي شود و احتمال سوختن هم دارد خمس آن واجب نيست، بلكه بايد هنگامي كه وصول نمود بلافاصله خمس آن را بپردازد.

---