اسم الکتاب : رساله حقوق المؤلف : منتظري، حسينعلي الجزء : 1 صفحة : 52
چه در مقام خبر از واقع خارجي باشد، يا انشاء نهي از اكراه - با توجه
به شأن نزول آن - قطعا شامل امور اعتقادي دين نيز ميباشد.[1]
همچنين هر انساني حق دارد عقيده خود را - صحيح يا غلط - بيان
كند; ولي حق ندارد ضمن بيان انديشه خود به انديشه و عقيده ديگران و
مقدسات آنان توهين نمايد و يا مورد تحريف و افترا قرار دهد. اما
صرف بازگشت يا تغيير دين و انديشه اگر از روي عناد با حق مستلزم
عناوين جزايي و كيفري نباشد، خود مستقلا نمي تواند مجازات كيفري
دنيوي در پي داشته باشد.
بنابراين مجرد انديشه و اعتقاد، يا تغيير آن، و يا ابراز آن، و يا اطلاع از
انديشه و تفكري ديگر، حق هر انساني است ; و با هيچ يك از عناوين
كيفري نظير: ارتداد، افساد، توهين، افترا و مانند آن مربوط نيست .
[1] در رابطه با آيه فوق دو نكته يادآوري ميشود: الف - اينكه شأن نزول آيه بنابر نقل تفاسير - و از جمله : الميزان، ج 2، ص 346 و 347; و المنار، ج 3، ص 37; و الدرالمنثور در تفسير آيه فوق - مربوط به امر اعتقادي و نفي اكراه و اجبار نسبت به آن بوده است . هرچند ميتوان از آيه شريفه، نفي اكراه نسبت به امور غير اعتقادي را نيز استفاده نمود. ب - چنانكه بعضي توهم نموده اند آيه فوق توسط آيات جهاد و قتال با مشركين نسخ نشده است ; زيرا اولا: جنگهاي پيامبر6 معمولا جنبه تدافعي داشته است و تا زماني كه از ناحيه مشركين و كفار تجاوز و تهديد جدي متوجه كيان توحيد و عدالت و حقوق مسلمانان نمي شد پيامبر6 شروع جهاد و قتال با دشمنان متجاوز را مجاز نمي دانستند. ثانيا: لحن آيه فوق با توجه به تعليل آن به جمله : (قد تبين الرشد من الغي ) (همانا رشد و حق از باطل و غي جدا و متمايز شده است) قابل نسخ نخواهد بود، زيرا تمايز حق از باطل در اسلام امري دائمي و غير قابل زوال و نسخ ميباشد.
اسم الکتاب : رساله حقوق المؤلف : منتظري، حسينعلي الجزء : 1 صفحة : 52