آيت الله العظمي منتظري با توجه به همين نكته ياد شده است كه در دوران تبعيد امام از خاك ايران به تركيه و عراق به عنوان نماينده تام الاختيار امام امت در ايران امر سازماندهي و هدايت مبارزه با رژيم طاغوتي را با تمامي دشواريها و مشقتها و گرفتاريهاي مختلف آن بر دوش مي‌كشيد. متقابلا امام امت نيز براي شخصيت بسيار ممتاز علمي، فقهي و سياسي اين يار صديق خود اهميت و ارزش قائل بود كه لقب شايسته "فقيه عاليقدر" را به ايشان اعطا كردند.

3 - تأليفات و آثار علمي

حضرت آيت الله منتظري از اوايل طلبگي تاكنون خود را به نوشتن مطالب علمي عادت داده اند، و چنانكه گفته شد حتي دروس خود را نيز مي‌نويسند; به بركت اتخاذ همين شيوه و با توجه به مايه علمي عميقي كه در علوم و فنون مختلف اسلامي و اجتماعي دارند، توانسته اند كتابهاي ارزشمندي تأليف و تصنيف نمايند. ما در اينجا آن مقدار از آثار معظم له را كه به آن آگاهي يافته ايم، فهرست وار يادآور مي‌شويم :

1 - كتاب نهاية الاصول : تقريرات دوره درس خارج اصول فقه استادشان حضرت آيت الله العظمي بروجردي (ره) مي‌باشد كه از اول مباحث الفاظ تا بحث مطلق و مقيد را شامل مي‌شود. استاد آن را در سال 1368 ه ق و در سنين حدود بيست و پنج سالگي نوشته اند، و در مواردي خودشان نيز در پاورقي اظهارنظر نموده اند. اين كتاب نشان مي‌دهد كه معظم له در آن زمان به درجه رفيع اجتهاد نائل شده اند. چاپ اول آن در سال 1375 ه ق توسط چاپخانه حكمت قم منتشر شده و چاپ دوم نيز توسط انتشارات ايران - قم بعد از انقلاب اسلامي افست شده است . همچنين ايشان بسياري از ديگر مباحث اصول فقه آيت الله بروجردي را تقرير كرده اند كه هنوز به چاپ نرسيده است .

2 - البدر الزاهر في صلاة الجمعة و المسافر: اين كتاب نيز مباحث صلاة آيت الله العظمي بروجردي در دوره درس خارج فقه است و مباحث استدلالي نماز جمعه و نماز مسافر موضوع آن است . در همين كتاب است كه آيت الله بروجردي به طور استطرادي درباره ولايت فقيه نيز بحث هاي مفيدي انجام داده اند.[1]

3 - كتاب الحدود: كتاب الحدود كه پس از انقلاب توسط دارالفكر قم به چاپ رسيده از جمله متون مهم در فقه استدلالي است . فقهاي معاصر به اين قبيل مباحث حياتي كمتر مي‌پرداختند، اما معظم له با توجه به نيازي كه جامعه ما به اين قبيل

---