اسم الکتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي المؤلف : منتظري، حسينعلي الجزء : 1 صفحة : 205
وامهايشان، تهيه امكانات و تسهيلات براي شركت مسلمانان در حج و جهاد.
و اين گفتار پيامبراكرم 6 است كه پس از آنكه آيه شريفه (النبي اولي بالمؤمنين
من انفسهم و ازواجه امهاتهم) بر آن حضرت نازل گرديد و در حقيقت خداوند
سبحان وي را به عنوان پدر مسلمانان قرار داد و وظايفي كه هر پدري نسبت به
فرزندش دارد به عهده او نهاد، آن حضرت فرمود:
[كسي كه مالي از خويش به جاي بگذارد براي وارث اوست، و اگر ديني از وي به
جاي بماند بر عهده والي است .] [1]
پس همان وظايفي كه به عهده پيامبراكرم 6 بود براي امام نيز هست، و به
همين جهت سه سهم از خمس به وي اختصاص يافته است .
تصرف امام در انفال به عنوان مقام امامت و ولايت
همان گونه كه از مجموع دلايل خمس استفاده گرديد كه خمس يكي از مالياتهاي
حكومت اسلامي و در اختيار امام و رهبر جامعه است، انفال نيز همين گونه است .
انفال تمام اموال عمومي جامعه است كه تحت مالكيت شخص نيست، مانند
اراضي موات، كوهها، نيزارها، بيابانها و دره ها و درياها و معادن و... كه همه اينها مال
امام و در اختيار مقام رهبري امت اسلامي است .
در اين باره نيز روايتهاي بسياري است كه در باب اول ابواب انفال كتاب
وسائل الشيعه درج شده، و از آن جمله روايت زير است :
6 - در كتاب محكم و متشابه از اميرالمؤمنين (ع) وارد شده كه آن حضرت فرمود:
"براي كسي كه اداره مسلمانان را بر عهده دارد پس از همه اينها انفال است،
انفالي كه مال پيامبرخدا6 بود..." [2]
اين مطلب براي كسي كه اندك توجهي به مذاق شرع مقدس اسلام داشته باشد
پوشيده نيست كه خداوند متعال اموال و سرزمينهايي كه براي رفع نيازمنديهاي همه
انسانها آفريده و خمس همه اموال مردم را ملك طلق شخص پيامبراكرم 6 و يا
امام قرار نداده، بلكه مراد از آيه شريفه انفال و رواياتي كه در اين زمينه رسيده اين
است كه خداوند تبارك و تعالي اين امكانات مالي را براي منصب امامت و رهبري
جامعه تمليك نموده و در اختيار پيامبر و يا امام به عنوان اينكه رهبر و گرداننده امور
مسلمانان هستند قرار داده و به آنان رخصت داده كه آنها را براساس نظام صحيح و
عادلانه در جهت مصالح عموم مسلمانان مصرف نمايند.
به عبارت ديگر انفال، ثروتهاي عمومي جامعه است كه خداوند براي استفاده
[1] تفسير علي بن ابراهيم قمي، ذيل آيه خمس، ص 254، چاپ ديگر 1 / 278.
[2] ان للقائم بامور المسلمين بعد ذلك الانفال التي كانت لرسول الله 6. (وسائل 6 / 370، باب 1 از ابواب انفال، حديث 19)
اسم الکتاب : مباني فقهي حكومت اسلامي المؤلف : منتظري، حسينعلي الجزء : 1 صفحة : 205