مباني فقهي حكومت اسلامي (جلد اول)

. . . .شناسنامه كتاب

. . . .پيشگفتار

. . . . . . . .زمينه و انگيزه

. . . . . . . .چند نكته قابل توجه

. . . . . . . .خاتمه

. . . .درآمدي بر سلسله درسها و مباحث كتاب

. . . . . . . .الف) تاريخچه نگارش فقه حكومتي در اسلام

. . . . . . . . . . . .فرايند واژه ها

. . . . . . . . . . . .1 - عصر پيامبراكرم 6 و ائمه معصومين (ع)

. . . . . . . . . . . .2 - عصر فقهاي اقدم

. . . . . . . . . . . .3 - عصر فقهاي قديم

. . . . . . . . . . . .4 - فقهاي عصر متأخر

. . . . . . . . . . . .5 - دوران فقهاي معاصر

. . . .ب) روش علمي و شخصيت فقهي استاد

. . . . . . . .1 - از خانه تا مدرسه

. . . . . . . .2 - اساتيد مشهور

. . . . . . . .3 - تأليفات و آثار علمي

. . . . . . . .4 - ارجاعات امام خميني

. . . . . . . .5 - شخصيت فقهي و روش تدريس

. . . .مباني فقهي حكومت اسلامي

. . . . . . . .مقدمه

. . . . . . . .الف - حكومت مطلقه شاهنشاهي

. . . . . . . .ب - حكومت مشروطه سلطنتي

. . . . . . . .ج - حكومت اشرافي (اريستوكراسي)

. . . . . . . .د - حكومت انتخابي نخبگان

. . . . . . . .ه - حكومت حزبي

. . . . . . . .و - حكومت دموكراسي

. . . . . . . .الف - طرح بحث به شيوه فلاسفه

. . . . . . . .ب - تكيه بر گردآوري مجموع مطالب

. . . . . . . .ج - بررسي مسائل به شيوه تطبيقي يا فقه مقارن

. . . . . . . .د - رعايت ترتيب در نقل آيات و روايات

. . . .بخش اول : اصل اولي و حكم عقل در مسأله ولايت

. . . . . . . .نفي ولايت انسان بر انسان به مقتضاي اصل اولي

. . . . . . . .حكم عقل و فطرت بر لزوم پذيرش نوعي از حاكميت

. . . . . . . . . . . .1 - حاكميت مطلقه خداوند بر نظام هستي

. . . . . . . . . . . .2 - حكم عقل بر ضرورت پيروي از راهنماي خيرخواه

. . . . . . . . . . . .3 - حكم عقل بر ضرورت شكرگزاري از ولي نعمت

. . . . . . . . . . . .4 - ضرورت دولت و حكومت براي جامعه

. . . . . . . .خلاصه كلام و نتيجه

. . . .بخش دوم : ثبوت ولايت براي رسول خدا و ائمه معصومين در طول ولايت خداوند

. . . . . . . .ثبوت ولايت به مفهوم حكومت براي برخي از انبيا و ائمه معصومين (ع)

. . . . . . . . . . . .سخني در مفهوم الويت

. . . . . . . . . . . . . . . .الف - اولويت در تمام مسائل، چه شخصي و چه اجتماعي

. . . . . . . . . . . . . . . .ب - اولويت در تشخيص مصالح

. . . . . . . . . . . . . . . .ج - اولويت در امور عمومي و اجتماعي

. . . . . . . . . . . . . . . .د - اولويت نسبت به ساير والي ها و اوليا

. . . . . . . . . . . .برخي از موارد استناد [پيامبراكرم 6] به آيه فوق

. . . . . . . . . . . .ابلاغ خلافت اميرالمؤمنين (ع) توسط پيامبراكرم 6

. . . . . . . . . . . .آيا پيامبراكرم 6 بدون تعيين جانشين از دنيا رحلت فرمود؟

. . . . . . . . . . . .دليل ديگري بر نصب حضرت علي (ع) به خلافت

. . . . . . . . . . . .اجمالي از جريان غديرخم

. . . . . . . . . . . .علي (ع) و غصب خلافت

. . . . . . . . . . . .لزوم اظهارنظر در مباحث علمي

. . . . . . . . . . . .معناي ولايت و مشتقات آن در لغت و در فرهنگ اسلامي

. . . . . . . . . . . .رواياتي در لزوم تمسك به اهل بيت پيغمبر(ع)

. . . . . . . . . . . . . . . .حديث متواتر ثقلين

. . . . . . . . . . . .ديگر روايات ضرورت تمسك به عترت طاهرين (ع)

. . . . . . . . . . . .اولي الامر چه كساني هستند؟

. . . . . . . . . . . .خلاصه كلام درباره اولي الامر

. . . . . . . . . . . .دعوت پيامبراكرم 6 چگونه دعوتي است ؟

. . . . . . . . . . . .خلاصه كلام

. . . . . . . . . . . . . . . .بيان چند نكته در رابطه با مفاهيم ولايت و امامت

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 - معناي امام از نظر اهل لغت

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 - سخني درباره ولايت تشريعي و تكويني

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 - ولايت و مراتب مختلف آن

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 - مراتب ولايت به حسب تحقق خارجي

. . . . . . . . . . . . . . . .روايات ديگري در رابطه با ولايت در مرتبه فعليت :

. . . .بخش سوم : ضرورت حكومت و لزوم آن در همه زمانها از نظر اسلام

. . . . . . . .فصل اول

. . . . . . . .فصل دوم

. . . . . . . . . . . .حكومت و نماز

. . . . . . . . . . . . . . . .نماز جماعت اولين سنگ بناي عمل جمعي مسلمانان

. . . . . . . . . . . . . . . .نماز جمعه سنگ بناي تشكيلات حكومتي اسلام

. . . . . . . . . . . . . . . .اقامه نماز عيد فطر و قربان توسط امام

. . . . . . . . . . . .حكومت و روزه و اعتكاف

. . . . . . . . . . . . . . . .اثبات عيد فطر بر اساس حكم امام

. . . . . . . . . . . . . . . .مجازات روزه خوار توسط حكم امام

. . . . . . . . . . . . . . . .لزوم انجام سنت اعتكاف در مسجد جامع

. . . . . . . . . . . .حكومت و زكات

. . . . . . . . . . . . . . . .زكات يكي از مالياتها و منابع مالي حكومت اسلامي

. . . . . . . . . . . . . . . .پرداخت وام بدهكاران توسط امام

. . . . . . . . . . . . . . . .مصرف زكات فطره زير نظر امام

. . . . . . . . . . . .حكومت و خمس و انفال

. . . . . . . . . . . . . . . .خمس و انفال يا حق حكومت و ولايت

. . . . . . . . . . . . . . . .تصرف امام در انفال به عنوان مقام امامت و ولايت

. . . . . . . . . . . .حكومت و حج

. . . . . . . . . . . . . . . .حج كنگره عظيم جهان اسلام

. . . . . . . . . . . . . . . .اجبار مسلمانان به شركت در مراسم حج توسط امام

. . . . . . . . . . . . . . . .نقش اميرالحاج در حج

. . . . . . . . . . . . . . . .تأكيد بر زيارت امام در حج

. . . . . . . . . . . .حكومت و جهاد

. . . . . . . . . . . . . . . .اصلاح دين و دنيا توسط جهاد

. . . . . . . . . . . . . . . .نمونه هايي از آيات مربوط به جهاد

. . . . . . . . . . . . . . . .چند نمونه از روايات مربوط به جهاد

. . . . . . . . . . . . . . . .جهاد ابتدايي و جهاد دفاعي

. . . . . . . . . . . . . . . .چگونگي اجازه امام در جهاد ابتدايي

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .روايات :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .نظريه فقها و بزرگان درباره ضرورت وجود امام عادل در جهاد ابتدايي

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .نظر صاحب رياض درباره شرط عصمت و پاسخ آن

. . . . . . . . . . . . . . . .وجوب جهاد دفاعي و مشروط نبودن آن به اجازه امام

. . . . . . . . . . . . . . . .دلالت روايات بر ضرورت جهاد دفاعي

. . . . . . . . . . . . . . . .ضرورت دفاع از كيان اسلام گرچه همراه با امام جائر

. . . . . . . . . . . . . . . .ضرورت ايجاد تشكل و كسب آمادگي براي دفاع

. . . . . . . . . . . . . . . .خلاصه كلام در باب جهاد

. . . . . . . . . . . .حكومت و بغاة

. . . . . . . . . . . . . . . .ضرورت جهاد با طاغيان و شورشگران عليه امام

. . . . . . . . . . . . . . . .شورش عليه امام عادل و يا امام معصوم

. . . . . . . . . . . . . . . .حكومت و غنائم جنگي، جزيه، اسرا و اراضي فتح شده

. . . . . . . . . . . . . . . .حكومت و حجر و وصيت

. . . . . . . . . . . . . . . .حكومت و نكاح و طلاق

. . . . . . . . . . . . . . . .حكومت و ارث

. . . . . . . . . . . . . . . .حكومت و قضا و حدود

. . . . . . . . . . . . . . . .پرداخت ديه از بيت المال در صورت وقوع خطا در قضاوت

. . . . . . . . . . . . . . . .زنداني شدن افراد فاسد و كلاهبردار توسط امام

. . . . . . . . . . . . . . . .قبول شهادت توسط امام

. . . . . . . . . . . . . . . .اجراي حدود زير نظر و با پشتوانه امام

. . . . . . . . . . . . . . . .تعقيب افراد متجاوز توسط امام

. . . . . . . . . . . . . . . .روايات ديگري در زمينه اجراي حدود توسط امام

. . . . . . . . . . . .حكومت و قصاص و ديات

. . . . . . . . . . . . . . . .مجازات و حبس مجرمين توسط امام

. . . . . . . . . . . . . . . .نمونه هايي از پرداخت ديه توسط امام

. . . . . . . . . . . . . . . .نمونه هايي از موارد دريافت ديه توسط امام

. . . . . . . . . . . . . . . .موارد ديگري از پرداخت ديه از بيت المال توسط امام

. . . . . . . .فصل سوم نمونه هاي ديگري از مسائل حكومتي

. . . . . . . . . . . .حكومت و امر به معروف و نهي از منكر

. . . . . . . . . . . .حكومت و تجارت

. . . . . . . . . . . .حكومت و دين (قرض)

. . . . . . . . . . . .حكومت و قبول ولايت

. . . . . . . . . . . .حكومت و رهن (گرو)

. . . . . . . . . . . .حكومت و حجر

. . . . . . . . . . . .حكومت و شركت

. . . . . . . . . . . .حكومت و وديعه

. . . . . . . . . . . .حكومت و وكالت

. . . . . . . . . . . .حكومت و وصيت

. . . . . . . . . . . .حكومت و نكاح

. . . . . . . . . . . .حكومت و اصلاح زن و شوهر

. . . . . . . . . . . .حكومت و طلاق

. . . . . . . . . . . .حكومت و ظهار (تحريم همسر با جمله انت علي كظهرامي)

. . . . . . . . . . . .حكومت و ايلاء (تحريم همسر با قسم)

. . . . . . . . . . . .حكومت و احياي زمينهاي موات

. . . . . . . . . . . .حكومت و لقطه (گمشده ها)

. . . . . . . . . . . .حكومت و شهادات

. . . . . . . . . . . .حكومت و حدود

. . . . . . . . . . . .حكومت و ديات

. . . . . . . .فصل چهارم بيان دلايل ضرورت حكومت در همه زمانها از نظر اسلام

. . . . . . . . . . . .دليل اول : [جامعيت اسلام و آميختگي آن با ولايت و حكومت ]

. . . . . . . . . . . .دلالت آيات قرآن كريم بر جامعيت اسلام

. . . . . . . . . . . .سيره پيامبراكرم 6 دليل ديگري بر جامعيت اسلام

. . . . . . . . . . . .تقديس شريعت مقدس اسلام از ولايت و حكومت

. . . . . . . . . . . .دليل دوم : [ حكومت، ضرورتي فطري و نيازي عقلي ]

. . . . . . . . . . . .بيان حكم همه نيازمنديهاي بشر در شريعت اسلام

. . . . . . . . . . . .دليل سوم : [ استدلال به روايت فضل بن شاذان در تبيين فلسفه

. . . . . . . . . . . .بررسي زنجيره سند حديث

. . . . . . . . . . . .گستردگي علت در مفهوم روايت

. . . . . . . . . . . .دليل چهارم : [ استدلال به كلام اميرالمؤمنين (ع) به هنگام رد شبهه خوارج ]

. . . . . . . . . . . .دليل پنجم : [ استدلال به كلام اميرالمؤمنين (ع) در كتاب محكم و متشابه ]

. . . . . . . . . . . .دليل ششم : [ استدلال به كلام اميرالمؤمنين (ع) در پاسخ به نامه معاويه ]

. . . . . . . . . . . .سخني درباره كتاب منسوب به سليم بن قيس

. . . . . . . . . . . .دليل هفتم : [ اثبات حكومت براساس يك صغري و كبراي منطقي از آيات و روايات ]

. . . . . . . . . . . .توصيه مؤكد اسلام بر تشكل و وحدت مسلمانان

. . . . . . . . . . . .دليل هشتم : [ استدلال به روايت زراره، بني الاسلام علي خمسة اشياء]

. . . . . . . . . . . .ولايت به مفهوم حكومت نه به معني محبت

. . . . . . . . . . . .تداوم اجراي دستورات اسلام در گرو حكومت

. . . . . . . . . . . .دليل نهم : [ استدلال به كلام اميرالمؤمنين (ع) لولا حضور الحاضر...]

. . . . . . . . . . . .ادله امر به معروف و نهي از منكر، دلايل ديگري بر ضرورت حكومت

. . . . . . . . . . . .امور حسبيه دليل ديگري بر ضرورت حكومت

. . . . . . . . . . . .دليل دهم : [ذكر رواياتي از طريق فريقين بر ضرورت دولت و حكومت ]

. . . . . . . . . . . .توجه به يك نكته

. . . . . . . . . . . .روايتهاي متضاد درباره حكومت و شيوه جمع بين آنها

. . . . . . . .فصل پنجم بررسي روايات مورد استناد اهل سكوت در عصر غيبت

. . . . . . . . . . . .1 - صحيحه عيص بن قاسم

. . . . . . . . . . . . . . . .دلايل نام نبردن زيد در قيام خود، از امام صادق (ع)

. . . . . . . . . . . . . . . .قداست قيام زيد

. . . . . . . . . . . . . . . .چند روايت از ائمه معصومين (ع) در تأييد قيام زيد

. . . . . . . . . . . . . . . .اظهارنظر مرحوم شيخ صدوق درباره زيد بن علي (ره)

. . . . . . . . . . . . . . . .نظر شيخ مفيد و صاحب تكمله درباره زيد(ره)

. . . . . . . . . . . . . . . .تنقيح المقال به نقل از تكمله مي‌نويسد:

. . . . . . . . . . . . . . . .قيام زيد الگوي قيام از غير ائمه معصومين (ع)

. . . . . . . . . . . . . . . .شيوه برخورد اصحاب امام صادق (ع) با قيام زيد

. . . . . . . . . . . . . . . .ضعف سند روايات وارده در مذمت زيد

. . . . . . . . . . . . . . . .خلاصه كلام درباره زيد(ره)

. . . . . . . . . . . . . . . .قيام محمد بن عبدالله محض (نفس زكيه)

. . . . . . . . . . . .2 - روايت مرفوعه ربعي

. . . . . . . . . . . . . . . .توضيح روايت

. . . . . . . . . . . . . . . .احتمال انحصار عدم موفقيت خروج پيش از قيام قائم (عج) به ائمه معصومين (ع)

. . . . . . . . . . . . . . . .روايت متوكل بن هارون

. . . . . . . . . . . . . . . .توضيح روايت

. . . . . . . . . . . . . . . .اشكال ديگري در متن روايت

. . . . . . . . . . . . . . . .روايت ابي الجارود

. . . . . . . . . . . .3 - روايت سدير

. . . . . . . . . . . . . . . .بررسي شخصيت سدير

. . . . . . . . . . . .4 - روايت ابي المرهف

. . . . . . . . . . . . . . . .ايجاد اميد و نفي حركتهاي احساسي و زودرس

. . . . . . . . . . . .5 - روايت فضل بن سليمان

. . . . . . . . . . . . . . . .توضيح روايت

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 - ضعف سند روايت

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 - شرايط بيان روايت

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 - مفهوم روايت

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 - سفياني كيست ؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6 - روايت ابي بصير

. . . . . . . . . . . . . . . .توضيح روايت

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .داعي به نفس طاغوت است يا داعي به حق ؟

. . . . . . . . . . . . . . . .چند نمونه از روايات مؤيد قيام در زمان غيبت

. . . . . . . . . . . . . . . .ضرورت كسب آمادگي براي دفاع

. . . . . . . . . . . . . . . .قائم كيست ؟

. . . . . . . . . . . .7 - روايت عمر بن حنظله

. . . . . . . . . . . . . . . .توضيح روايت

. . . . . . . . . . . .8 - روايت معلي بن خنيس

. . . . . . . . . . . .9 - روايت انس بن محمد

. . . . . . . . . . . . . . . .توضيح روايت

. . . . . . . . . . . . . . . .بيان مشكلات مبارزه، نه نفي قيام

. . . . . . . . . . . .10 - روايت عيص بن قاسم

. . . . . . . . . . . .11 - روايت ابي عبدون

. . . . . . . . . . . .12 - روايت ابي عبدالله سياري

. . . . . . . . . . . . . . . .توضيح روايت

. . . . . . . . . . . .13 - روايت عبيدي

. . . . . . . . . . . . . . . .توضيح روايت : [حبس نفس، وقف جان در راه خداست نه سكوت .]

. . . . . . . . . . . .14 - روايت حسين بن خالد

. . . . . . . . . . . . . . . .توضيح روايت

. . . . . . . . . . . .15 - كلام اميرالمؤمنين (ع) در نهج البلاغه

. . . . . . . . . . . .16 - روايت جابر

. . . . . . . . . . . . . . . .توضيح روايت

. . . . . . . . . . . .17 - روايت زر بن حبيش

. . . . . . . . . . . . . . . .توضيح روايت

. . . . . . . . . . . . . . . .خلاصه كلام و نتيجه

مباني فقهي حكومت اسلامي (جلد دوم)

. . . .شناسنامه كتاب

. . . .يادداشت جلد دوم

. . . .بخش چهارم شرايط حاكم اسلامي (رهبر واجب الاطاعه) براساس عقل و كتاب و سنت

. . . . . . . .يادآوري :

. . . . . . . .فصل اول : شرايط رهبر و والي در كلمات دانشمندان و فقها

. . . . . . . . . . . .1- كلام شيخ الرئيس ابوعلي سينا

. . . . . . . . . . . .2- كلام فارابي

. . . . . . . . . . . .3- كلام ابي الحسن ماوردي

. . . . . . . . . . . .4- كلام قاضي ابي يعلي

. . . . . . . . . . . .5- كلام علامه حلي در تذكره

. . . . . . . . . . . .6- كلام قاضي باقلاني

. . . . . . . . . . . .7- كلام قاضي عضدالدين ايجي و شريف گرگاني

. . . . . . . . . . . .8- كلام عبدالملك جويني

. . . . . . . . . . . .9- كلام ديگري از عبدالملك جويني

. . . . . . . . . . . .10- كلام نووي شافعي

. . . . . . . . . . . .11- كلام ابن حزم اندلسي

. . . . . . . . . . . .12- كلام ديگري از ابن حزم

. . . . . . . . . . . .13- باز كلام ديگري از ايشان

. . . . . . . . . . . .14- كلام ابن خلدون

. . . . . . . . . . . .15- كلام قلقشندي

. . . . . . . . . . . .16- خلاصه كلمات مذاهب اربعه در شرايط رهبر

. . . . . . . .فصل دوم : شرايط رهبر از ديدگاه عقل (با قطع نظر از آيات و روايات)

. . . . . . . .فصل سوم : شرايط رهبر در چشم انداز آيات قرآن كريم

. . . . . . . .فصل چهارم : بحث و بررسي تفصيلي در شرايط رهبر

. . . . . . . . . . . .شرط اول : عقل و درايت كافي

. . . . . . . .فصل پنجم : شرط دوم : اسلام و ايمان

. . . . . . . .فصل ششم : شرط سوم : عدالت

. . . . . . . . . . . .آيات مورد استناد در اين شرط

. . . . . . . . . . . .روايات مورد استناد در اين شرط

. . . . . . . . . . . .توضيح چند نكته درباره جملات روايت

. . . . . . . . . . . .دلايل ديگري بر ضرورت عدالت در رهبر

. . . . . . . . . . . .استناد به روايات ضرورت عدالت قاضي و امام جمعه وجماعت بر عدالت رهبر

. . . . . . . . . . . .روايات نفي اطاعت مخلوق در معصيت خالق

. . . . . . . . . . . .توجه به يك نكته

. . . . . . . .فصل هفتم : شرط چهارم : علم و فقاهت

. . . . . . . . . . . .آيات مورد استناد در اين شرط

. . . . . . . . . . . .روايات مورد استناد در اين شرط

. . . . . . . . . . . .روايات ناظر بر انتخاب اصلح در كارگزاران

. . . . . . . . . . . .روايت تحف العقول پيرامون مسؤوليت خطير عالمان ديني :

. . . . . . . . . . . .توضيح روايت تحف العقول

. . . . . . . . . . . . . . . .الف : گستردگي مفهوم امر به معروف و نهي از منكر

. . . . . . . . . . . . . . . .ب : توضيح برخي از جملات روايت

. . . . . . . . . . . . . . . .ج : آيا "العلماء بالله" مطلق علما هستند يا فقط ائمه معصومين (ع)؟

. . . . . . . .فصل هشتم : شرط پنجم : قدرت و تدبير رهبري

. . . . . . . . . . . .آيات مورد استناد در اين شرط

. . . . . . . . . . . .روايات مورد استناد در اين شرط

. . . . . . . .فصل نهم : شرط ششم : آلوده نبودن به خصلت هاي ناپسند

. . . . . . . . . . . .روايات مورد استناد در اين شرط

. . . . . . . . . . . .تذكري به مسؤولين حكومت اسلامي

. . . . . . . .فصل دهم : شرط هفتم : مرد بودن (ذكوريت)

. . . . . . . . . . . .نظريه برخي از فقهاي شيعه و سني در مورد اشتراط مرد بودن در قاضي

. . . . . . . . . . . .سخني درباره اجماع [ادعا شده در اين شرط]:

. . . . . . . . . . . .كلام استاد بزرگوار آيت الله العظمي بروجردي درباره اجماع

. . . . . . . . . . . .مقدمه اول : تفاوت زن و مرد در نظام خلقت

. . . . . . . . . . . .مقدمه دوم : مفهوم عدالت در فرهنگ اسلامي

. . . . . . . . . . . .مقدمه سوم : حكومت مسؤوليتي سنگين و امانتي الهي

. . . . . . . . . . . .تنافي طبيعت و ظرافت زن با مسؤوليت حكومت و خلافت

. . . . . . . . . . . .زن و مسأله طلاق، ارث، قصاص و ديات

. . . . . . . . . . . .زن و ضرورت حجاب

. . . . . . . . . . . .آيات مورد استناد در اين شرط

. . . . . . . . . . . .سلطه مردان بر عموم زنان يا بر همسران خويش ؟

. . . . . . . . . . . .روايات مورد استناد در اين شرط

. . . . . . . . . . . .نكات قابل توجه در روايت

. . . . . . . .فصل يازدهم : شرط هشتم : پاكزادي

. . . . . . . . . . . .دلايل كساني كه اين شرط را مورد خدشه قرار داده اند

. . . . . . . . . . . .پاسخ به دلايل فوق

. . . . . . . . . . . .دلايل اثبات شرط پاكزادي در رهبر، قاضي و مرجع تقليد

. . . . . . . . . . . . . . . .1- فحواي اشتراط پاكزادي در گواه و شاهد:

. . . . . . . . . . . . . . . .2- فحواي اشتراط پاكزادي در امام جماعت :

. . . . . . . . . . . . . . . .3- نجاست و پليدي حرامزاده :

. . . . . . . . . . . . . . . .4- همساني ديه حرامزاده با ديه كافر ذمي :

. . . . . . . . . . . . . . . .5- پست تر بودن حرامزاده از كافر:

. . . . . . . . . . . . . . . .6- پليدتر بودن حرامزاده از سگ و خوك :

. . . . . . . . . . . . . . . .7- تهي بودن حرامزاده از خير و خوبي :

. . . . . . . . . . . . . . . .8- محروم بودن حرامزاده از بهشت :

. . . . . . . .فصل دوازدهم : شرايط مورد اختلاف در رهبر

. . . . . . . . . . . .شرط اول : بلوغ

. . . . . . . . . . . . . . . .كلمات فقها در مورد اين شرط

. . . . . . . . . . . . . . . .تفاوت پيامبران و ائمه معصومين با افراد معمولي در ارتباط با اين شرط

. . . . . . . . . . . .شرط دوم : سلامت اعضاي بدن و حواس

. . . . . . . . . . . . . . . .كلمات علما درباره اين شرط

. . . . . . . . . . . . . . . .آيا اين شرط با توانايي و قدرت يك شرط است يا دو شرط؟

. . . . . . . . . . . .شرط سوم : حريت (آزاد بودن)

. . . . . . . . . . . . . . . .نظر فقها درباره اين شرط

. . . . . . . . . . . . . . . .بررسي دليل هاي مورد استناد اين شرط

. . . . . . . . . . . .شرط چهارم : قرشيت (سيد بودن)

. . . . . . . . . . . . . . . .نقد و بررسي روايات مورد استناد در اين شرط

. . . . . . . . . . . . . . . .خلاصه كلام و نتيجه

. . . . . . . . . . . .شرط پنجم : عصمت (مصون بودن از گناه و خطا)

. . . . . . . . . . . . . . . .نظر مرحوم علامه درباره شرط عصمت

. . . . . . . . . . . . . . . .عصمت چيست و معصوم كيست ؟

. . . . . . . . . . . . . . . .روايات مورد استناد در عصمت رهبري به نحو اطلاق

. . . . . . . . . . . . . . . .عدم تنافي روايات عصمت با تشكيل حكومت اسلامي در عصر غيبت

. . . . . . . . . . . . . . . .خلاصه كلام و نتيجه

. . . . . . . . . . . .شرط ششم : منصوصيت (تعيين امام توسط شارع مقدس)

. . . . . . . . . . . . . . . .كلمات علما پيرامون شرط منصوصيت

. . . . . . . . . . . . . . . .روايات مورد استناد در اين شرط

. . . . . . . . . . . . . . . .انحصار منصوصيت در ائمه معصومين :

. . . . . . . . . . . . . . . .رهبري فقها در عصر غيبت، رهبري اصول و ضوابط

. . . .بخش پنجم چگونگي انعقاد امامت و تعيين رهبري

. . . . . . . .فصل اول : سخنان بزرگان در چگونگي انعقاد رهبري

. . . . . . . . . . . .1 - ماوردي در كتاب الاحكام السلطانيه مي‌گويد:

. . . . . . . . . . . .2 - كلام قاضي ابويعلي

. . . . . . . . . . . .3- كلام ابن قدامه حنبلي

. . . . . . . . . . . .4 - كلام نووي شافعي

. . . . . . . . . . . .5 - كلام علامه حلي در تذكره

. . . . . . . . . . . .6 - كلام ايشان در كشف المراد

. . . . . . . . . . . .7 - نظر پيشوايان مذاهب اربعه

. . . . . . . . . . . .8- نظريه دكتر زحيلي :

. . . . . . . . . . . .9- نظريه ديگري از ايشان :

. . . . . . . . . . . .توضيح بيشتر كلام در اين زمينه

. . . . . . . .فصل دوم : سخني در باب كيفيت نصب فقها در عصر غيبت و تعدد رهبري

. . . . . . . . . . . .نكته اول : احتمالات مختلف در چگونگي ولايت فقهاي يك عصر در مقام ثبوت

. . . . . . . . . . . .اشكالات وارده بر هر يك از احتمالات

. . . . . . . . . . . .نكته دوم : تصدي ولايت توسط هر يك از فقهاي واجد شرايط به عنوان

. . . . . . . . . . . .دو مطلب قابل توجه :

. . . . . . . .فصل سوم : دلايل نصب عمومي فقها به ولايت

. . . . . . . . . . . .1- مقبوله عمربن حنظله :

. . . . . . . . . . . . . . . .بررسي زنجيره سند روايت

. . . . . . . . . . . .2- مشهوره ابي خديجه :

. . . . . . . . . . . . . . . .سند روايت

. . . . . . . . . . . . . . . .تفسير سه آيه مورد استناد و معني اولي الامر

. . . . . . . . . . . . . . . .منظور از "حكم" در آيه شريفه چيست ؟

. . . . . . . . . . . . . . . .اولي الامر چه كساني هستند؟

. . . . . . . . . . . . . . . .خلاصه كلام و نتيجه

. . . . . . . . . . . . . . . .سخن استاد بزرگوار امام خميني پيرامون مقبوله

. . . . . . . . . . . . . . . .توضيح كلام استاد

. . . . . . . . . . . . . . . .مناقشاتي پيرامون كلام استاد

. . . . . . . . . . . . . . . .سخن استاد بزرگوار آيت الله العظمي بروجردي - قدس سره - و نقد و بررسي آن

. . . . . . . . . . . .3- حديث "اللهم ارحم خلفائي"

. . . . . . . . . . . . . . . .سخن در دلالت حديث :

. . . . . . . . . . . .4- حديث "العلماء ورثة الانبياء" و احاديث مشابه آن

. . . . . . . . . . . .5- حديث "الفقهاء حصون الاسلام"

. . . . . . . . . . . . . . . .بررسي سند حديث

. . . . . . . . . . . . . . . .دلالت حديث

. . . . . . . . . . . .6- حديث "الفقهاء امناء الرسول"

. . . . . . . . . . . . . . . .دلالت حديث

. . . . . . . . . . . .7- حديث : "و اما الحوادث الواقعة فارجعوا فيها الي رواة حديثنا"

. . . . . . . . . . . . . . . .بررسي سند حديث

. . . . . . . . . . . . . . . .دلالت حديث

. . . . . . . . . . . . . . . .اشكالات وارده بر استناد به توقيع شريف بر ولايت بالفعل فقها

. . . . . . . . . . . .8- حديث "العلماء حكام علي الناس"

. . . . . . . . . . . .9- حديث "مجاري الامور و الاحكام علي ايدي العلماء"

. . . . . . . . . . . . . . . .روايات ديگري كه در نصب عمومي فقها مورد استناد قرار گرفته

. . . . . . . . . . . . . . . .نقل كلام عوائد در اين زمينه

. . . . . . . .فصل چهارم : دلايل صحت انعقاد امامت با انتخاب مردم

. . . . . . . . . . . .1- قضاوت عقل در اين زمينه

. . . . . . . . . . . .2- سيره عقلا در واگذاردن امور به افراد توانمند امين

. . . . . . . . . . . .3- فحواي قاعده "الناس مسلطون علي اموالهم"

. . . . . . . . . . . .4- ولايت يك نوع قرارداد و معاهده

. . . . . . . . . . . .5- آيات و روايات مربوط به مشورت در امر ولايت و حكومت

. . . . . . . . . . . .6- توجه و خطاب آيات و روايات در مسائل اجتماعي به عموم مردم

. . . . . . . . . . . .7- انسان خليفه خدا و وارث زمين

. . . . . . . . . . . .8- كلام اميرالمؤمنين 7 بر صحت و مشروعيت انتخاب

. . . . . . . . . . . .9- كلام اميرالمؤمنين (ع) بر ضرورت علني بودن بيعت

. . . . . . . . . . . .10- كلام اميرالمؤمنين (ع) به هنگام بيعت با آن حضرت در مسجد مدينه

. . . . . . . . . . . .11- تعيين والي با مشورت مهاجرين و انصار

. . . . . . . . . . . .12- اهميت دادن به نظر مردم در نامه اميرالمؤمنين (ع) به شيعيان خويش

. . . . . . . . . . . .13- كلام پيامبراكرم 6 در ارتباط با انتخاب علي (ع)

. . . . . . . . . . . .14- عنايت بر انتخاب مردم در كلام امام حسن (ع) به معاويه

. . . . . . . . . . . .15- انتخاب به وسيله شورا در صلحنامه امام حسن (ع) با معاويه

. . . . . . . . . . . .16- سقوط حكومت در اثر انتخاب ناشايست مردم

. . . . . . . . . . . .17- غصب خلافت در حكومت بدون مشورت مردم

. . . . . . . . . . . .18- نهي شدن مردم از سپردن حكومت به زنان

. . . . . . . . . . . .19- نهاده شدن تكليف تعيين امام بر عهده مردم

. . . . . . . . . . . .20- نقش مردم در نامه بزرگان كوفه به امام حسين (ع) و پاسخ آن حضرت به آنان

. . . . . . . . . . . .21- قبول امامت افراد عادل فريضه اي الهي بر مردم

. . . . . . . . . . . .22- دستور پيامبراكرم 6 به انتخاب فرمانده در جنگ موته

. . . . . . . . . . . .23- ضرورت تعيين رهبر حتي در بين سه نفر

. . . . . . . . . . . .24- نقش مردم در معاهده پيامبر6 با اهل مقنا

. . . . . . . . . . . .25- فحواي فتاواي فقها در انتخاب قاضي تحكيم و مفتي و قاضي در صورت تعدد

. . . . . . . . . . . .26- آيات و روايات بيعت

. . . . . . . .فصل پنجم : ماهيت و حقيقت بيعت

. . . . . . . . . . . .آيات و روايات بيعت

. . . . . . . . . . . .و اما ساير نمونه هاي بيعت

. . . . . . . . . . . . . . . .بيعت با اميرالمؤمنين (ع):

. . . . . . . . . . . . . . . .بيعت با امام حسن و امام حسين 8

. . . . . . . . . . . . . . . .بيعت با امام رضا(ع)

. . . . . . . . . . . . . . . .بيعت با امام زمان ولي عصر(عج)

. . . . . . . . . . . .سخني در ماهيت بيعت

. . . . . . . . . . . .بيعت از ديدگاه اهل لغت

. . . . . . . . . . . .نقد و بررسي و نتيجه گيري

. . . . . . . . . . . .خلاصه كلام اينكه :

. . . . . . . .فصل ششم : شانزده مسأله قابل توجه

. . . . . . . . . . . .دلايل عدم ضرورت شركت همه مردم در انتخاب رهبر

. . . . . . . . . . . .چگونگي تبيين و تفسير روايات فوق

. . . . . . . . . . . .روايات منقول از طريق سنت در اين مسأله

. . . . . . . . . . . .نقل برخي از فتاواي علماي سنت در اين باره

. . . . . . . . . . . .دو موضوع شايان توجه

. . . . . . . . . . . . . . . .موضوع اول : عدم جواز اطاعت از حاكم ستمگر فاسق، در فسق و ستمگري

. . . . . . . . . . . . . . . .موضوع دوم : جواز و يا عدم جواز قيام و مبارزه مسلحانه عليه حاكم ستمگر فاسق

. . . . . . . . . . . .دلايل جواز و بلكه وجوب مبارزه مسلحانه عليه حاكم فاسق ستمگر

. . . . . . . . . . . . . . . .دليل اول : دلالت آيات و روايات

. . . . . . . . . . . . . . . .دليل دوم : ضرورت بازگرداندن حكومت به مسير اصلي

. . . . . . . . . . . . . . . .دليل سوم : آيات و روايات امر به معروف و نهي از منكر

. . . . . . . . . . . . . . . .دليل چهارم : قيام سيدالشهداء امام حسين (ع)

. . . . . . . . . . . . . . . .دليل پنجم : قيام و انقلاب زيدبن علي (ره)

. . . . . . . . . . . . . . . .دليل ششم،: قيام و انقلاب حسين بن علي (ره) شهيد فخ

. . . . . . . . . . . . . . . .دليل هفتم : قيام ائمه معصومين (ع) در صورت وجود نيرو و ياور

. . . . . . . . . . . . . . . .دليل هشتم : پيمان خداوند از دانايان بر دفاع از حقوق ستمديدگان

. . . . . . . . . . . . . . . .دليل نهم : اطلاق ادله مجازات محارب و مفسد في الارض

. . . . . . . . . . . . . . . .دليل دهم : اطلاق ادله ضرورت مبارزه با بغات

. . . . . . . . . . . . . . . .دليل يازدهم : روايات نكوهش از حاكم ستمگر

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .كلام صاحب تفسير المنار:

. . . . . . . . . . . .خلاصه كلام و نتيجه

مباني فقهي حكومت اسلامي (جلد سوم)

. . . .شناسنامه كتاب

. . . .يادداشت جلد سوم

. . . . . . . .كتاب بي نظير دراسات في ولاية الفقيه

. . . . . . . .كتاب سال

. . . . . . . .يادآوري

. . . . . . . .آنچه پيش رو داريد

. . . .بخش ششم : محدوده ولايت و اختيارات ولي فقيه (حاكم اسلامي)

. . . . . . . .فصل اول : اهداف دولت اسلامي و وظايف حاكم مسلمانان

. . . . . . . . . . . .يادآوري

. . . . . . . . . . . .وظايف حاكم اسلامي

. . . . . . . . . . . . . . . .وظايف حاكم اسلامي از ديدگاه آيات و روايات

. . . . . . . . . . . . . . . .پانزده عنوان از وظايف حاكم اسلامي بر گرفته شده از آيات و روايات

. . . . . . . . . . . . . . . .دو نكته قابل توجه :

. . . . . . . . . . . . . . . .دو نمونه از موارد كنترل پيامبراكرم 6

. . . . . . . .فصل دوم : شورا و مشورت

. . . . . . . . . . . .1- عنايت و اهتمام اسلام به مشورت

. . . . . . . . . . . . . . . .روايات مشورت

. . . . . . . . . . . . . . . .عدم تناقض ضرورت مشورت با تمركز در تصميم گيري

. . . . . . . . . . . .2- ويژگي هاي مشاور

. . . . . . . . . . . .3- حق مشورت كننده بر مشاور و برعكس

. . . . . . . . . . . .4- برخي از موارد مشورت پيامبراكرم 6 با اصحاب

. . . . . . . . . . . . . . . .1- در جنگ بدر:

. . . . . . . . . . . . . . . .2- در جنگ احد

. . . . . . . . . . . . . . . .3- در جنگ احزاب (خندق)

. . . . . . . . . . . . . . . .4- باز در جنگ احزاب

. . . . . . . . . . . . . . . .5- در داستان حديبيه

. . . . . . . . . . . . . . . .6- در جنگ طائف

. . . . . . . .فصل سوم : مسؤوليت رهبر در حكومت اسلامي و اشراف وي بر قواي سه گانه

. . . . . . . . . . . .[دلالت برخي روايات در اين زمينه ]

. . . . . . . .فصل چهارم : وظايف و گستره هر يك از قوا و دواير در حكومت اسلامي

. . . . . . . . . . . .قوه تشريعيه [مقننه ]

. . . . . . . . . . . . . . . .1- نياز، حدود و وظايف

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مراحل سه گانه حكم شرعي

. . . . . . . . . . . . . . . .2- چگونگي انتخاب نمايندگان مجلس شورا

. . . . . . . . . . . . . . . .3- ويژگي هاي انتخاب كنندگان و انتخاب شوندگان

. . . . . . . . . . . . . . . .4- منابع و مصادر احكام اسلامي [كتاب وسنت ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .منابع مورد اختلاف در بين شيعه و سنت

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .اول : اجماع به عنوان اجتماع و اتفاق

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .دوم : قياس و استحسانهاي ظني

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .سوم : گفتار عترت پيامبر :

. . . . . . . . . . . . . . . .5- استنباط و اجتهاد

. . . . . . . . . . . . . . . .6- تخطئه و تصويب

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .دلالت روايات بر تخطئه

. . . . . . . . . . . . . . . .7- باز بودن باب اجتهاد براي همگان

. . . . . . . . . . . . . . . .8- تقليد و ادله آن

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .دلايل مورد استناد بر حجيت فتواي فقيه

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مناقشه در دلايل تقليد

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .سخن ابن زهره در تقليد

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .راه ديگر در مسأله تقليد

. . . . . . . . . . . .دوم : قوه مجريه

. . . . . . . . . . . . . . . .1- قوه مجريه و ضرورت آن

. . . . . . . . . . . . . . . .2- خاستگاه قوه مجريه

. . . . . . . . . . . . . . . .3- ويژگي هاي وزرا و كارگزاران و فرماندهان در رده هاي مختلف

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .شرايط لازم در وزرا و كارگزاران از ديدگاه آيات و روايات

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .دو نمونه قابل توجه

. . . . . . . . . . . . . . . .4- اشاره اجمالي به دوائر مختلف قوه مجريه

. . . . . . . . . . . . . . . .5- برخي از كساني كه پيامبر6 آنان را به شهرها و نواحي مسؤوليت داد

. . . . . . . . . . . . . . . .6- برخي از كساني كه پيامبر6 آنان را براي گردآوري ماليات و صدقات فرستاد

. . . . . . . . . . . . . . . .7- تعداد غزوات و سريه هاي پيامبراكرم 6

. . . . . . . . . . . . . . . .8- كساني كه پيامبر6 به هنگام بيرون رفتن از مدينه آنان را به جاي خويش گماشت

. . . . . . . . . . . . . . . .9- برخي از كساني كه پيامبر6 آنان را براي دعوت پادشاهان به اسلام مبعوث فرمود

. . . . . . . . . . . . . . . .10- كساني كه پيامبر6 آنان را براي تعليم قرآن و آموزش دين به مناطق مختلف گسيل داشت

. . . . . . . . . . . .قوه قضائيه

. . . . . . . . . . . . . . . .1- ضرورت نياز جامعه به قوه قضائيه

. . . . . . . . . . . . . . . .2- انحصار حق قضاوت به خدا و رسول و انبياء و اوصياي آنان

. . . . . . . . . . . . . . . .3- شرايط و ويژگي هاي قاضي

. . . . . . . . . . . . . . . .4- اعتبار علم در قاضي

. . . . . . . . . . . . . . . .5- آيا علم قاضي بايد مبتني بر اجتهاد باشد؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .دلايلي كه بر اعتبار اجتهاد در قاضي بدان استناد شده است

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .استدلال به روايت مقبوله :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .دو روايت ابي خديجه

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .توقيع شريف

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .سخن صاحب جواهر

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .پاسخ به مطالب جواهر

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .پاسخ استدلال نخست :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .پاسخ استدلال دوم :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .پاسخ استدلال سوم :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .پاسخ استدلال چهارم :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .پاسخ استدلال پنجم :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .پاسخ استدلال ششم :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .پاسخ استدلال هفتم :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .پاسخ استدلال هشتم :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .پاسخ استدلال نهم :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .پاسخ استدلال دهم :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .پاسخ استدلال يازدهم :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .سخن يكي از اساتيد در كتاب جامع المدارك

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .سخن فاضل نراقي در مستند

. . . . . . . . . . . . . . . .6- آيا فقيه مي‌تواند مقلد را به قضاوت منصوب كند؟

. . . . . . . . . . . . . . . .7- آيا مجتهد مي‌تواند غير مجتهد را در قضاوت وكالت دهد؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .خلاصه كلام

. . . . . . . . . . . . . . . .8- آيا تجزي در اجتهاد مجزي است يا خير؟

. . . . . . . . . . . . . . . .9- آيا در صورت امكان، تعيين اعلم الزامي است ؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .دلايل كساني كه اعلميت را شرط نمي دانند

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .دلايل اعتبار اعلميت

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .كلام صاحب عروه و نقد آن

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .خلاصه كلام

. . . . . . . . . . . . . . . .10- توجه ويژه اسلام به قسط و عدل و داوري به حق

. . . . . . . . . . . . . . . .11- تساوي افراد در برابر قانون

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .خلاصه كلام

. . . . . . . . . . . . . . . .12- استقلال قاضي

. . . . . . . . . . . . . . . .13- برخي از آداب قضاوت

. . . . . . . . . . . . . . . .14- وظايف و اختيارات قاضي

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .روايات در اين زمينه

. . . . . . . . . . . . . . . .15- ولايت مظالم

. . . . . . . .فصل پنجم : امر به معروف و نهي از منكر و اداره حسبه

. . . . . . . . . . . .جهت اول : تأكيد اسلام بر امر به معروف و نهي از منكر

. . . . . . . . . . . .جهت دوم : مراتب امر به معروف و نهي از منكر

. . . . . . . . . . . . . . . .الف : اشتراط اذن و اجازه امام

. . . . . . . . . . . . . . . .ب : عدم اشتراط اذن و اجازه امام

. . . . . . . . . . . .جهت سوم : آيا وجوب امر به معروف و نهي از منكر وجوب عيني است يا كفايي ؟

. . . . . . . . . . . . . . . .وجوب كفايي چيست ؟

. . . . . . . . . . . .جهت چهارم : برخي از آيات و روايات در اين باب

. . . . . . . . . . . .جهت پنجم : وجوب نهي از منكر نسبت به وابستگان به حكومت توسط مردم

. . . . . . . . . . . .جهت ششم : وجوب بيزاري از منكر در قلب، و حرمت خرسندي از آن، و وجوب خرسندي از معروف

. . . . . . . . . . . .جهت هفتم : وجوب كناره گيري از مرتكب منكر و طرد وي در صورت متنبه نشدن

. . . . . . . . . . . .جهت هشتم : رفع يك توهم و شبهه

. . . . . . . . . . . .جهت نهم : شرايط وجوب امر به معروف و نهي از منكر

. . . . . . . . . . . . . . . .شرط اول : آگاهي داشتن از معروف و منكر

. . . . . . . . . . . . . . . .شرط دوم : احتمال تأثير

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .چند فرع در مسأله

. . . . . . . . . . . . . . . .شرط سوم : پافشاري خطاكار بر ادامه عمل خلاف خويش

. . . . . . . . . . . . . . . .شرط چهارم : خالي بودن از مفسده

. . . . . . . . . . . . . . . .آيا در امر به معروف و نهي از منكر كننده آلوده به گناه نبودن شرط است ؟

. . . . . . . . . . . . . . . .شرايط امر به معروف و نهي از منكر در كتاب "كشف الغطاء"

. . . . . . . . . . . .جهت دهم : حسبه و شرايط محتسب، و فرق بين محتسب و متطوع

. . . . . . . . . . . . . . . .حسبه چيست ؟ و محتسب كيست ؟

. . . . . . . . . . . .جهت يازدهم : برخي از موارد كه رسول خدا6 يا اميرالمؤمنين (ع)

. . . . . . . . . . . .جهت دوازدهم : وظيفه محتسب

. . . . . . . . . . . . . . . .نظريه برخي از بزرگان در باب وظيفه محتسب

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .نظريه ابن خلدون

. . . . . . . . . . . . . . . .مطالب ارزشمند ابن اخوه در معالم القربة

. . . . . . . . . . . . . . . .خاتمه : ويژگي ها و شرايط محتسب

. . . . . . . .فصل ششم : تعزيرات شرعي

. . . . . . . . . . . .تعزيرات شرعي در كتب فقها و روايات

. . . . . . . . . . . .جهت نخست : عنايت اسلام به اقامه حدود و تعزيرات

. . . . . . . . . . . .جهت دوم : گسترش حكم تعزير بر گناهان صغيره و كبيره

. . . . . . . . . . . .جهت سوم : مفهوم لغوي تعزير

. . . . . . . . . . . .جهت چهارم : آيا مراد از تعزير زدن و به درد آوردن است يا مطلق تأديب ؟

. . . . . . . . . . . . . . . .اخباري كه درباره تأديب بدون زدن و به درد آوردن و يا همراه آن وارد شده است

. . . . . . . . . . . . . . . .دلايلي كه مي‌توان بر انحصار تعزير در زدن و تنبيه بدني بدان استناد نمود

. . . . . . . . . . . .جهت پنجم : تعزير مالي

. . . . . . . . . . . . . . . .طرح بحث در اين زمينه

. . . . . . . . . . . . . . . .دلايلي كه براي تعزير مالي - به صورت گرفتن يا نابود كردن اموال - مي‌توان بدان

. . . . . . . . . . . . . . . .خاتمه : مجازات مالي به صورت اتلاف، تغيير و تمليك

. . . . . . . . . . . .جهت ششم : ميزان تعزير بدني و مقدار آن از جهت قلت و كثرت

. . . . . . . . . . . . . . . .نظر فقها در اين زمينه

. . . . . . . . . . . . . . . .جمع بندي نظرات در مسأله

. . . . . . . . . . . . . . . .اخبار و روايات وارده در مقدار تعزيرات

. . . . . . . . . . . . . . . .خلاصه كلام و نتيجه

. . . . . . . . . . . .جهت هفتم : مقدار ضرب تأديبي

. . . . . . . . . . . .جهت هشتم : حكم كسي كه در اثر اجراي حد يا تعزير يا تأديب كشته

. . . . . . . . . . . . . . . .اقوال فقها در اين زمينه

. . . . . . . . . . . . . . . .روايات و اخبار مسأله

. . . . . . . . . . . .جهت نهم : نگاهي گذرا به راههاي اثبات جرم در حدود و تعزيرات

. . . . . . . . . . . . . . . .راههاي اثبات جرم در جرايم مختلف از ديدگاه محقق در شرايع

. . . . . . . . . . . . . . . .چگونگي اثبات جرم در كلام ماوردي در احكام السلطانيه

. . . . . . . . . . . .مسأله نخست : آيا شكنجه و تعزير متهم براي كشف جرم جايز است يا خير؟

. . . . . . . . . . . .مسأله دوم : آيا اعترافهاي زير شكنجه و تعزير داراي ارزش قانوني و شرعي است ؟

. . . . . . . . . . . .مسأله سوم : آيا متهم را مي‌توان براي روشن شدن حقيقت در مورد حق الناس

. . . . . . . . . . . .مسأله چهارم : جواز تعزير در موارد يقين حاكم به وجود اطلاعات مهم نزد متهم

. . . . . . . . . . . .مسأله پنجم : عدم جواز تعزير براي اعتراف به جرايم اخلاقي و حق الله

. . . . . . . . . . . .جهت دهم : اشاره اي اجمالي به فروع ديگري از اين باب

. . . . . . . . . . . . . . . .اول : پس از اثبات حد در اجراي آن كاهلي جايز نيست

. . . . . . . . . . . . . . . .دوم : معوق ماندن اثبات حدود با ايراد شبهه و پذيرفته نشدن شفاعت و سوگند در

. . . . . . . . . . . . . . . .سوم : تحريم زدن مسلمان به ناحق و در هنگام خشم، و وجوب دفاع از مظلوم

. . . . . . . . . . . . . . . .چهارم : عفو امام از اجراي حدود و تعزيرات

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .گفتار علما در اين باره

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .عفو از اجراي تعزيرات

. . . . . . . . . . . . . . . .پنجم : عدم جواز اجراي حدود در هواي بسيار گرم و بسيار سرد

. . . . . . . . . . . . . . . .ششم : جاري نكردن حدود بر افراد مريض يا مجروح تا هنگام بهبودي يا مدارا كردن با آنان در اجرا

. . . . . . . . . . . . . . . .هفتم : كيفيت اقامه حدود و تعزيرات

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .[كلامي از معالم القربة و احكام السلطانية در اين زمينه ]

. . . . . . . . . . . .جهت يازدهم : بازگشت به آغاز سخن (ذكر برخي از مصاديق تعزيرات

. . . . . . . . . . . .جهت دوازدهم : برخي از تفاوتهاي حد و تعزير

مباني فقهي حكومت اسلامي (جلد چهارم)

. . . .شناسنامه كتاب

. . . .يادداشت مترجم

. . . . . . . .اشاره اي به ريشه هاي انقلاب و زمينه سازان آن

. . . . . . . .سخني درباره كتاب حاضر و جايگاه آن در حفظ انقلاب

. . . .فصل هفتم :

. . . . . . . .احكام و آداب اداره زندان ها

. . . . . . . . . . . .بحث اول : مفهوم زندان از ديدگاه لغوي

. . . . . . . . . . . .بحث دوم : مشروعيت اجمالي زندان

. . . . . . . . . . . .مشروعيت زندان از ديدگاه سنت معصومين (ع)

. . . . . . . . . . . . . . . .اول - "متواتر لفظي":

. . . . . . . . . . . . . . . .دوم - "متواتر معنوي":

. . . . . . . . . . . . . . . .سوم - "متواتر اجمالي":

. . . . . . . . . . . .دلالت اجماع بر مشروعيت زندان

. . . . . . . . . . . .مشروعيت زندان از ديدگاه عقل

. . . . . . . .بحث سوم : نخستين كسي كه در اسلام زندان ساخت

. . . . . . . .بحث چهارم : موضوع زندان و انگيزه ها و اهداف آن از نظر شرعي

. . . . . . . . . . . .1- "آسيب ديدن توليدات كشور و خزانه دولت":

. . . . . . . . . . . .2- "به فساد كشيدن زندانيان":

. . . . . . . . . . . .3- "از بين رفتن استعداد تنبه و اصلاح پذيري":

. . . . . . . . . . . .4- "نابودي احساس مسؤوليت":

. . . . . . . . . . . .5- "افزايش هيبت و ارعابگري مجرمين":

. . . . . . . . . . . .6- "كاهش سطح بهداشت و اخلاق":

. . . . . . . . . . . .7- "افزايش بزهكاريها":

. . . . . . . .بحث پنجم : جايگاه زندان در ميان كيفرهاي شرعي

. . . . . . . . . . . .دلايل تعزيري بودن كيفر زندان

. . . . . . . .بحث ششم : موارد جمع ميان زندان و ديگر كيفرهاي شرعي

. . . . . . . . . . . .اجبار زنداني براي مصاحبه تلويزيوني

. . . . . . . . . . . . . . . .1- "زن مرتد":

. . . . . . . . . . . . . . . .2- "كف زن، جيب بر و نباش":

. . . . . . . . . . . . . . . .3- "كسي كه موي سر زني را بتراشد":

. . . . . . . . . . . . . . . .5- "ميگساري در ماه رمضان":

. . . . . . . . . . . . . . . .6- "دستيار قتل":

. . . . . . . . . . . . . . . .7- "قاتل عمدي آنگاه كه قصاص نشود":

. . . . . . . . . . . . . . . .8- "كسي كه به دروغ شهادت مي‌دهد":

. . . . . . . . . . . . . . . .9- "امين بازار در صورتي كه در شغل خود خيانت كند":

. . . . . . . . . . . . . . . .10- "كسي كه به شخص مجرم چيزي را بياموزد كه بر زيان مسلمان ديگر مي‌باشد":

. . . . . . . . . . . . . . . .11- "كسي كه مملوك خود را بكشد":

. . . . . . . . . . . . . . . .12- "كسي كه براي سومين بار دزدي كند":

. . . . . . . .بحث هفتم : انواع زندان به حسب دسته هاي زندانيان

. . . . . . . .بحث هشتم : تقسيم زندان به انواع مختلف به حسب موجبات آن

. . . . . . . . . . . .اول - زندان احتياطي :

. . . . . . . . . . . .دوم - زندان اكتشافي :

. . . . . . . . . . . .سوم - زندان حقوقي :

. . . . . . . . . . . .چهارم - زندان جنائي :

. . . . . . . .بحث نهم : هزينه ها و مخارج زندان و زندانيان

. . . . . . . . . . . .مقتضاي اصل اولي در مسأله مخارج شخصي زندانيان

. . . . . . . . . . . .روايات مربوط به مخارج زندانيان

. . . . . . . .بحث دهم : يادكرد برخي از مسائل مربوط به حقوق زندانيان

. . . . . . . . . . . .اول - توجه و دقت در حال زندانيان :

. . . . . . . . . . . .دوم - مراعات نيازمنديهاي زندانيان :

. . . . . . . . . . . .سوم - ضامن بودن زندانبان در صورت كوتاهي و زياده روي :

. . . . . . . . . . . .چهارم - در لزوم مراعات شؤون ديني زندانيان بر امام :

. . . . . . . .بحث يازدهم : ذكر روايات مربوط به موارد زندان

. . . . . . . . . . . .در هشت مورد زندان تشريع شده است :

. . . . . . . . . . . .گروه اول از روايات مربوط به زندان :

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته اول - روايات مربوط به اتهام :

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته دوم، سوم و چهارم - علماي فاسق، پزشكان بيسواد، دلالهاي كلاهبردار:

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته پنجم، ششم و هفتم - غصب كننده مال ديگران، خورنده به ناحق مال يتيم،

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته هشتم و نهم - بدهكار سهل انگار و مدعي ورشكستگي :

. . . . . . . . . . . . . . . .مسأله اول : [آيا حاكم مي‌تواند اموال ورشكسته را بفروشد؟]:

. . . . . . . . . . . . . . . .مسأله دوم : [آيا بدهكار تنگدست را مي‌توان مجبور به كار كردن نمود؟]:

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته دهم - شوهر دارائي كه از پرداخت خرجي همسرش خودداري كند:

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته يازدهم : زنداني كردن كفيل تا هنگام حاضركردن شخص و يا وجه مورد كفالت :

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته دوازدهم : زنداني كردن افراد براي بازستاني حقوق مردم و حقوق خدا به طور كلي :

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته سيزدهم، چهاردهم، پانزدهم و شانزدهم - كف زن، جيب بر، گورشكاف، شرور مهاجم :

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته هفدهم - امين ناظر بر سوق در صورت خيانت :

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته هجدهم - كسي كه مطلبي را بر زيان مسلمان ديگر به زنداني تلقين كند:

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته نوزدهم - كسي كه به ناحق گواهي دهد:

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته بيستم - كسي كه موي سر زني را بتراشد:

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته بيست و يكم - زنداني كردن مادر زناكار توسط فرزند او:

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته بيست و دوم - چاقوكشان مست :

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته بيست و سوم - قاتل عمدي كه قصاص نشود:

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته بيست و چهارم - اسيران جنگي :

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته بيست و پنجم - كسي كه غلام خود را چنان آزار رساند كه او بميرد:

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته بيست و ششم -

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته بيست و هفتم - دلال فحشائي كه محكوم به تبعيد شود:

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته بيست و هشتم - زنداني كردن مرتد ملي تا آنگاه كه توبه كند:

. . . . . . . . . . . . . . . .دسته بيست و نهم - محبوس كردن دزد بعد از بريدن دست براي انجام معالجه :

. . . . . . . . . . . .گروه دوم از روايات مربوط به زندان ابد و موارد آن

. . . . . . . . . . . . . . . .اول - كسي كه براي سومين بار دزدي كند:

. . . . . . . . . . . . . . . .دوم - زن مرتد:

. . . . . . . . . . . . . . . .سوم - ايلاء كننده هرگاه كه از رجوع خودداري كند:

. . . . . . . . . . . . . . . .چهارم - دستيار قتل :

. . . . . . . . . . . . . . . .پنجم - كسي كه فرد آزادي را به كشتن شخص ديگري فرمان دهد:

. . . . . . . . . . . . . . . .ششم - شخص مملوكي كه به فرمان آقاي خود كسي را كشته باشد:

. . . . . . . . . . . . . . . .هفتم - كسي كه قاتل را از چنگ اولياء مقتول فراري دهد:

. . . . . . . . . . . . . . . .هشتم - محارب محكوم به نفي برطبق آنچه كه در برخي از روايات و فتاواست :

. . . . . . . . . . . . . . . .نهم - مثله كردن [يا صورتگري ]:

. . . . . . . . . . . . . . . .دهم - منجمي كه به كار تنجيم اصرار ورزد:

. . . . . . . . . . . . . . . .يازدهم - كسي كه با خواهر خود مواقعه كرده و در اثر ضربت نميرد:

. . . . . . . . . . . .[مصوبات ژنو درباره زندانيان ]

. . . .فصل هشتم : احكام استخبارات و كسب اخبار

. . . . . . . .بحث اول : وجوب نگهداري اسرار و آبروي مسلمانان

. . . . . . . . . . . .[مقتضاي اصل اولي ]:

. . . . . . . . . . . .[دلالت آيات ]:

. . . . . . . . . . . .[دلالت روايات ]:

. . . . . . . . . . . .[جمع بندي و نتيجه گيري از اين بحث ]

. . . . . . . .بحث دوم : لزوم نهادهاي خبريابي امنيتي به طور كلي

. . . . . . . . . . . .[تخصيص و استثناء در اصل اولي ]:

. . . . . . . . . . . .[دلايل اجمالي لزوم تشكيلات كسب اخبار در حكومت اسلامي ]:

. . . . . . . .بحث سوم : در بيان بخش هاي گوناگون كسب اخبار و اهداف آن :

. . . . . . . . . . . .فصل اول : مراقبت كارگزاران و مأموران دولتي

. . . . . . . . . . . .فصل دوم : مراقبت فعاليتهاي سياسي - نظامي دولتهاي بيگانه

. . . . . . . . . . . .فصل سوم : پيرامون فعاليت هاي مخالفين، منافقين، جاسوس ها

. . . . . . . . . . . .فصل چهارم : پيرامون ضرورت كسب اخبار و اطلاعات درباره نيازمندي ها

. . . . . . . . . . . . . . . .[سابقه تاريخي و مشروعيت نقابت و عرافت در اسلام :]

. . . . . . . . . . . . . . . .معناي لغوي نقيب و عريف :

. . . . . . . .بحث چهارم : پيرامون امور ديگري از مسائل استخبارات كه شايسته است دانسته شود

. . . . . . . . . . . .اول :

. . . . . . . . . . . .دوم :

. . . . . . . . . . . .سوم :

. . . . . . . . . . . .چهارم :

. . . . . . . . . . . .پنجم :

. . . . . . . . . . . .ششم :

. . . . . . . . . . . .هفتم :

. . . . . . . . . . . . . . . .[وجه مورد نظر]:

. . . . . . . . . . . .هشتم :

مباني فقهي حكومت اسلامي (جلد پنجم)

. . . .شناسنامه كتاب

. . . .يادداشت مترجم

. . . . . . . .فصل نهم : چگونگي ثبوت هلال با حكم والي

. . . . . . . . . . . .آيا هلال با حكم والي ثابت مي‌گردد؟

. . . . . . . . . . . .[ديدگاههاي مختلف فقها درباره ثبوت هلال ]

. . . . . . . . . . . .[دلايل قائلين به عدم حجيت حكم حاكم ]

. . . . . . . . . . . .[دلايل كساني كه حكم حاكم را حجت مي‌دانند]

. . . . . . . . . . . .[سيره پيامبراكرم 6 و اميرالمؤمنين (ع) و خلفا در اعلان هلال ]

. . . . . . . . . . . .چند فرع در مسأله :

. . . . . . . . . . . . . . . .فرع اول : [حكم به ثبوت هلال وظيفه كيست ؟]

. . . . . . . . . . . . . . . .فرع دوم : [معني و مفهوم حكم ]

. . . . . . . . . . . . . . . .فرع سوم : [آيا حكم حاكم طريقيت دارد يا موضوعيت ؟]

. . . . . . . . . . . . . . . .فرع چهارم : [نفوذ حكم نسبت به ساير مجتهدين ]

. . . . . . . .فصل دهم : احتكار و قيمت گذاري

. . . . . . . . . . . .1- احتكار و انحصار تجاري مشكل تمدن روز

. . . . . . . . . . . .2- مفهوم احتكار در لغت

. . . . . . . . . . . .3- مفهوم احتكار در كلمات فقهاء

. . . . . . . . . . . .4- احتكار حرام است يا مكروه ؟

. . . . . . . . . . . .5- دلايل حرمت و يا كراهت احتكار

. . . . . . . . . . . .6- گروه بندي اخبار و روايات احتكار

. . . . . . . . . . . . . . . .گروه نخست : رواياتي كه بر ممنوعيت مطلق احتكار دلالت دارند

. . . . . . . . . . . . . . . .گروه دوم : روايات منع احتكار به طور مطلق در خصوص طعام

. . . . . . . . . . . . . . . .گروه سوم : رواياتي كه بر ممنوعيت احتكار بيش از سه روز يا چهل روز دلالت دارند

. . . . . . . . . . . . . . . .گروه چهارم : روايات تفصيل بين بودن و ناياب شدن طعام در شهر

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .چگونگي جمع بين گروههاي چهارگانه روايات

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .كلام صاحب جواهر در اين زمينه

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .انواع حبس متاع

. . . . . . . . . . . . . . . .گروه پنجم : روايات منع احتكار در اجناس ويژه

. . . . . . . . . . . . . . . .فتاواي فقها بر اساس روايات محصور كننده

. . . . . . . . . . . . . . . .نظريه فقهاي سنت در باب احتكار

. . . . . . . . . . . .7- آيا احتكار منحصر در اشياء بخصوص است ؟

. . . . . . . . . . . .8- روايات محصور كننده را چگونه بايد تفسير نمود؟

. . . . . . . . . . . . . . . .نقش والي در تعيين موضوع احتكار

. . . . . . . . . . . .9- ديدگاه برخي از فقها در تعميم احتكار

. . . . . . . . . . . .10- آيا خريدن كالا در احتكار شرط است ؟

. . . . . . . . . . . .11- شرطيت قصد افزايش قيمت در احتكار

. . . . . . . . . . . .12- وادار نمودن محتكر بر فروش كالاي احتكار شده

. . . . . . . . . . . .13- قيمت گذاري

. . . . . . . . . . . . . . . .كلمات فقها در اين زمينه

. . . . . . . . . . . .14- روايات نرخ گذاري

. . . . . . . . . . . .15- تعيين نرخ در چه زماني جايز است ؟

. . . . . . . .كلام آخر

. . . . . . . .فصل يازدهم : وظايف رهبر و كارگزاران حكومت اسلامي در برابر بيت المال

. . . . . . . . . . . .روايات مسأله

. . . . . . . . . . . .پايان سخن

. . . . . . . .فصل دوازدهم : وجوب رسيدگي به امور محرومان

. . . . . . . . . . . .[گزيده اي از روايات در اين مسأله ]

. . . . . . . .فصل سيزدهم : سياست خارجي اسلام و روش برخوردآن با اقليت هاي غيرمسلمان

. . . . . . . . . . . .جهت نخست : اسلام دين و سياست و تشريع و حكومت است

. . . . . . . . . . . .جهت دوم : در حقيقت حاكم اصلي خداست

. . . . . . . . . . . .جهت سوم : اسلام ديني فراگير، جهاني و هميشگي

. . . . . . . . . . . . . . . .[نامه هاي پيامبراكرم 6 به فرمانروايان و پادشاهان ]

. . . . . . . . . . . .جهت چهارم : دعوت اسلام به حق و عدالت

. . . . . . . . . . . .جهت پنجم : امت واحده بودن مسلمانان وعدم برتري هريك ازآنان برديگري جزبه تقوي

. . . . . . . . . . . . . . . .خلاصه كلام و نتيجه

. . . . . . . . . . . .جهت ششم : نهي از پذيرش حاكميت كفار و همراز گرفتن آنان

. . . . . . . . . . . .جهت هفتم : زندگي مسالمت آميز با كفار و حفظ حقوق و حرمت آنان

. . . . . . . . . . . .جهت هشتم : امان و آتش بس

. . . . . . . . . . . . . . . .الف : قرارداد امان

. . . . . . . . . . . . . . . .ب : آتش بس و متاركه جنگ

. . . . . . . . . . . .جهت نهم : وجوب وفاي به عهد، و حرمت پيمان شكني هر چند با كفار

. . . . . . . . . . . . . . . .[خلاصه كلام و نتيجه ]

. . . . . . . . . . . .جهت دهم : مصونيت سياسي سفرا و نمايندگان

. . . . . . . . . . . .جهت يازدهم : حكم جاسوس دشمن

. . . . . . . . . . . .جهت دوازدهم : برخي ازمعاهده هاي پيامبر6 با كفار اهل كتاب و ديگران

. . . . . . . .فصل چهاردهم : نگاهي گذرا به اهميت نيروي نظامي در اسلام

. . . . . . . . . . . .[آيات و روايات مسأله ]

. . . . . . . . . . . .يك مطلب قابل توجه

. . . . . . . .فصل پانزدهم : حقوق متقابل امام و امت

. . . . . . . . . . . .[آيات و روايات مسأله ]

. . . . . . . . . . . .در معصيت خالق اطاعتي براي مخلوق نيست

. . . .بخش هفتم : اخلاق كارگزاران

. . . . . . . .فصل اول : اخلاق نيك و لطف و عفو و رحمت حاكم اسلامي

. . . . . . . .فصل دوم : ضرورت تماس مستقيم رهبر با مردم

. . . . . . . .فصل سوم : سيره رهبر در خوراك و لباس و بي اعتنائي به دنيا

مباني فقهي حكومت اسلامي (جلد ششم)

. . . .شناسنامه كتاب

. . . .يادداشت مترجم

. . . .بخش هشتم : منابع مالي حكومت اسلامي

. . . . . . . .مقدمه

. . . . . . . .فصل اول : زكات و صدقات

. . . . . . . . . . . .جهت اول : مفهوم زكات و صدقه

. . . . . . . . . . . .جهت دوم : زكات در چيست ؟

. . . . . . . . . . . . . . . .ديدگاههاي فقها در مسأله

. . . . . . . . . . . . . . . .روايات پيرامون آنچه در آن زكات است

. . . . . . . . . . . . . . . .راههاي جمع بين روايات

. . . . . . . . . . . . . . . .قرائن حمل روايات بر تقيه :

. . . . . . . . . . . . . . . .[عدم انحصار زكات در نه چيز:]

. . . . . . . . . . . . . . . .[زكات در هر زمان متناسب با منابع درآمد و نيازمنديهاي جامعه :]

. . . . . . . . . . . . . . . .[زكات هاي مستحب و نقش امام در تعيين آن ]

. . . . . . . . . . . .جهت سوم : اختيارات حاكم اسلام در زكات

. . . . . . . . . . . .جهت چهارم : صدقات مستحبي و موقوفات عام المنفعة

. . . . . . . .فصل دوم : خمس

. . . . . . . . . . . .جهت اول : مفهوم خمس و چگونگي تشريع آن

. . . . . . . . . . . . . . . .[روايات وارده در تبيين مفهوم غنيمت ]

. . . . . . . . . . . .جهت دوم : چيزهايي كه در آنها خمس واجب است

. . . . . . . . . . . . . . . .فتاواي فقها در مسأله

. . . . . . . . . . . . . . . .موارد وجوب خمس

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1- غنائم جنگ :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2- معادن

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .[نظريه فقهاي سنت درباره معادن ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3- گنج

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4- غواصي

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5- مازاد بر مخارج سال (سود سالانه)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .[روايات مسأله ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .گفتگو پيرامون چند مطلب

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مطلب اول : خمس ارباح مكاسب از چه زماني تشريع گرديد؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مطلب دوم : بيان روايات تحليل و جواب از آنها

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .چند نمونه از روايات مخالف با تحليل خمس

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مطلب سوم : درآمد چيست ؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ادله وجوب خمس در مثل هديه و جايزه

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6- زمين خريداري شده از مسلمان توسط كافر ذمي

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7- مال حلال مخلوط به حرام

. . . . . . . . . . . .جهت سوم : مصارف خمس

. . . . . . . . . . . . . . . .بيان معناي آيه شريفه "واعلموا انما غنمتم ..."

. . . . . . . . . . . . . . . .بيان مصارف خمس در روايات

. . . . . . . . . . . . . . . .خمس حقي واحد براي منصب امامت

. . . . . . . . . . . .جهت چهارم : حكم خمس در زمان غيبت

. . . . . . . .فصل سوم : غنايم، زمينها و اسراي جنگ

. . . . . . . . . . . .جهت اول : معناي غنيمت و فرق بين غنيمت و فئ

. . . . . . . . . . . .جهت دوم : اختصاص غنايم به خدا و رسول 6

. . . . . . . . . . . . . . . .ملك شخصي نبودن غنائم و انفال براي رسول 6 و امام (ع)

. . . . . . . . . . . . . . . .نظريه فقهاء در مورد چگونگي تقسيم غنائم

. . . . . . . . . . . . . . . .تقسيم نشدن غنائم مكه و جنگ حنين

. . . . . . . . . . . . . . . .عدم تهافت بين آيه انفال و آيه خمس و نسخ نشدن هر يك از آنها

. . . . . . . . . . . .جهت سوم : چگونگي تقسيم غنائم

. . . . . . . . . . . . . . . .رواياتي كه در تقسيم غنيمت وارد شده است

. . . . . . . . . . . . . . . .فتاواي فقهاء در دو برابر بودن سهم سواره

. . . . . . . . . . . . . . . .روايات مؤيد نظر فقهاي شيعه

. . . . . . . . . . . . . . . .حكم نيروهاي كمكي و...

. . . . . . . . . . . . . . . .چند فرع در مسأله

. . . . . . . . . . . .جهت چهارم : سلب (لباس و سلاح مقتول كه به قاتل او مي‌دهند)

. . . . . . . . . . . . . . . .[جريان تاريخي سلب :]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مسأله اول : سلب براي كيست ؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مسأله دوم : قاتل در چه صورتي مستحق سلب است ؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مسأله سوم : مقصود از سلب چيست ؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مسأله چهارم : آيا سلب هم مانند غنايم جنگ خمس دارد؟

. . . . . . . . . . . .جهت پنجم : اشياء برجسته از غنيمت كه براي امام است

. . . . . . . . . . . .جهت ششم : حكم زمينهايي كه به وسيله جنگ فتح شده است (اراضي مفتوحة عنوة)

. . . . . . . . . . . . . . . .فتاواي فقهاء در مسأله

. . . . . . . . . . . . . . . .روايات وارده در مسأله و حكم خريد و فروش آن

. . . . . . . . . . . . . . . .[روايات وارده در چگونگي تقسيم زمينهاي خيبر]

. . . . . . . . . . . . . . . .گفتگو پيرامون چند محور

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .محور اول : [مالكيت عنوان و معناي آن ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .محور دوم : [زمينهاي مفتوحة عنوة آيا زمينهاي موات است يا آباد؟]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .محور سوم : [انتقال حق تصرف به مسلمانان ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .محور چهارم : [عدم جواز فروش رقبه زمين ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .محور پنجم : [متصدي اراضي مفتوحة عنوة كيست ؟]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .[دلايل تحليل اين گونه زمينها براي شيعه در عصر غيبت ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .محور ششم : [جواز خريد زمين مفتوحة عنوة از سلطان جائر]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .[سه دليل بر جواز معاملات و تصرفات شيعيان در زمينهاي خراجيه ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .محور هفتم : [دخالت خريد از سلطان جائر در حكم ياد شده ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .محور هشتم : [آيا شارع صحت تصرفات سلطان جائر را امضاء كرده يا حليت تصرف

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .محور نهم : [سلطان جائر كيست ؟]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .اشكالهاي وارده بر دلايل تعميم

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .محور دهم : [نقش اجازه امام در زمينهايي كه با شمشير فتح شده ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .محور يازدهم : [شرايط خراجي بودن زمين ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .اشاره به چند نكته

. . . . . . . . . . . .جهت هفتم : اسيران جنگ

. . . . . . . . . . . . . . . .دو مسأله قابل ملاحظه

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مسأله اول : در حكم زنان و بچه ها

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .روايات مسأله :

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مسأله دوم : حكم اسراي بالغ كفار

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .روايات مسأله :

. . . . . . . . . . . . . . . .توجه به چند نكته

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .نكته اول : آيا حكم كشتن اسيران در زمان جنگ در صورتي است كه نگهداري آنان خطرآفرين باشد؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .نكته دوم : آيا كشتن اسيران پس از خاموش شدن جنگ جايز است ؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .نكته سوم : آيا تخيير در سه شيوه يا چهار شيوه منحصر به اسيران اهل كتاب است ؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .نكته چهارم : آيا تخيير امام، تخيير دلخواه است يا تخيير مصلحت ؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .نكته پنجم : اگر به اسير به عنوان غنيمت بنگريم آيا حق غانمين است ؟

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .نكته ششم : [نقش اسلام آوردن اسير در مجازات وي ]

. . . . . . . . . . . .خلاصه كلام و نتيجه

. . . . . . . . . . . .جهت هشتم : غنايم و اسراي اهل بغي (شورشگران)

. . . . . . . . . . . . . . . .[بغي چيست و باغي كيست ؟]

. . . . . . . . . . . . . . . .[كيفيت برخورد با اهل بغي و شرايط آن :]

. . . . . . . . . . . . . . . .پژوهش پيرامون دو مسأله

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مسأله اول : حكم افراد شكست خورده و مجروح و اسير شده از بغات

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .[اقوال فقهاء در مسأله :]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .روايات مسأله

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .[جمع بندي محتواي روايات :]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .[عفو نمودن و منت نهادن علي (ع) بر سپاه بصره ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .[خلاصه كلام و نتيجه ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .توجه به يك نكته

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .مسأله دوم : حكم زنان و فرزندان و اموال شورشگران (بغات)

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ديدگاههاي فقها در مسأله

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .روايات مسأله

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .[جمع بندي روايات :]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .ديدگاههاي مختلف فقهاء در مورد اموال منقول و تجهيزات جنگي بغات

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .[روايات جواز تقسيم ادوات و تجهيزات جنگي بغات ]

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .خلاصه كلام و نتيجه

مباني فقهي حكومت اسلامي (جلد هفتم)

. . . .شناسنامه كتاب

. . . .گفتار مترجم

. . . .فصل چهارم : فئ و برخي از مصاديق آن

. . . . . . . .فئ و برخي از مصاديق آن

. . . . . . . . . . . .[آيات سوره حشر درباره فئ]

. . . . . . . . . . . .چند روايت در باره شأن نزول و توضيح آيه شريفه :

. . . . . . . . . . . .مطلب اول : آيا موضوع دو آيه پيرامون فئ يكي است ؟

. . . . . . . . . . . .مطلب دوم : حكم اموال به دست آمده بدون جنگ

. . . . . . . . . . . .بخشيدن فدك به فاطمه زهرا (س)

. . . . . . . . . . . .آيا آيه فئ نسخ شده است ؟

. . . . . . . . . . . .مطلب سوم : آيا فئ و انفال خمس دارد؟

. . . . . . . . . . . .مطلب چهارم : فئ چيست و مقصود از آن در زبان شارع كدام است ؟

. . . . . . . . . . . .برخي روايات درباره فئ

. . . . . . . . . . . .دسته نخست : رواياتي كه در آن فئ در برابر غنيمت كه با زور گرفته شده قرار دارد.

. . . . . . . . . . . .دسته دوم : رواياتي كه در آن فئ در مالي كه با جنگ به دست آمده استعمال شده است .

. . . . . . . . . . . .دسته سوم : رواياتي كه در آن فئ به صورت مطلق يا به گونه مبهم آمده است .

. . . . . . . . . . . .مطلب پنجم : برخي از انواع فئ

. . . .بخش دوم : جزيه

. . . . . . . .جزيه و خراج و تفاوت بين آنها

. . . . . . . .مسأله نخست : جزيه

. . . . . . . .مطلب اول : جزيه از چه كساني گرفته مي‌شود؟

. . . . . . . . . . . .[آيات و روايات مسأله ]

. . . . . . . . . . . .[روايات جواز اخذ جزيه از غير اهل كتاب ]

. . . . . . . . . . . .[حكم كساني كه پس از ظهور اسلام يهودي يا نصراني يا مجوسي شده اند]

. . . . . . . . . . . .[سخن برخي از بزرگان در اين باره ]

. . . . . . . . . . . .[پژوهشي درباره حكم صابئين ]

. . . . . . . . . . . .[گفتگو با يكي از علماي صابئي مذهب ]

. . . . . . . . . . . .[دلايل نپذيرفتن جزيه از صابئين و پاسخ آنها]

. . . . . . . .مطلب دوم : كساني كه جزيه از آنان ساقط است

. . . . . . . . . . . .ديدگاه روايات پيرامون كساني كه جزيه از آنان ساقط است

. . . . . . . . . . . . . . . .الف - حكم زنان و كودكان و ديوانگان :

. . . . . . . . . . . . . . . .ب - حكم جزيه بر بردگان :

. . . . . . . . . . . . . . . .ج - حكم پير فرتوت و زمين گير و كور:

. . . . . . . . . . . . . . . .د - حكم بينوايان و تهيدستان :

. . . . . . . . . . . . . . . .ه - حكم راهبان و صومعه داران :

. . . . . . . .مطلب سوم : اندازه جزيه

. . . . . . . . . . . .[ رواياتي كه از آنها تعيين اندازه استفاده مي‌شود]

. . . . . . . .مطلب چهارم : در اينكه امام يا نمايندگان او مي‌توانند جزيه را

. . . . . . . . . . . .[ روايات مورد استناد در قرار دادن جزيه بر زمين ]

. . . . . . . .مطلب پنجم : جواز اضافه كردن زكات اهل ذمه به عنوان جزيه

. . . . . . . .مطلب ششم : جواز شرط نهادن ميهماني بر اهل ذمه :

. . . . . . . . . . . .[روايات جواز اشتراط ميهماني ]:

. . . . . . . .مطلب هفتم : عدم دريافت چيزي بجز جزيه و آنچه در قرارداد شرط شده از اهل ذمه

. . . . . . . . . . . .[ برخي از روايات و ديدگاههاي فقها در مسأله ]

. . . . . . . .مطلب هشتم : در جواز گرفتن جزيه از پول شراب و خوك و ديگر محرمات

. . . . . . . .مطلب نهم : هرگاه ذمي [پيش از پرداخت جزيه ] از دنيا برود يا اسلام را بپذيرد

. . . . . . . . . . . .[ ادله اي كه براي سقوط جزيه بدان استناد شده است ]

. . . . . . . .مطلب دهم : مصرف جزيه

. . . . . . . .مطلب يازدهم : در معني "صغار" و اشاره به ماهيت جزيه و تاريخ آن

. . . . . . . . . . . .[ديدگاه فقها و مفسرين در اين باره ]

. . . . . . . . . . . .[در خراج ابويوسف نيز آمده است :]

. . . . . . . .مطلب دوازدهم : اشاره اي گذرا به شرايط ذمه

. . . .بخش سوم : خراج

. . . . . . . .مسأله دوم : خراج

. . . . . . . .مطلب اول : معني خراج و موضوع و مقدار آن

. . . . . . . . . . . .[ زمينهاي چهارگانه و احكام آن ]

. . . . . . . .مطلب دوم : مصرف خراج

. . . . . . . .مطلب سوم : ضرورت مدارا با اهل جزيه

. . . . . . . . . . . .[برخي روايات در اين باره :]

. . . .فصل پنجم : انفال

. . . . . . . .مطلب اول : تفسير آيه انفال، معني انفال و مقصود از آن در آيه و در فقه فريقين

. . . . . . . . . . . .[در توضيح و تفسير آيه فوق مطالبي آمده است كه يادآور مي‌شويم :]

. . . . . . . . . . . .[اموال شخصي و اموال عمومي ]

. . . . . . . . . . . .[آيا قرار دادن پاداش و بخشش يك حكم فقهي است يا تصميم حكومتي ؟]

. . . . . . . . . . . .[برخي از سخنان فقهاي شيعه در انفال ]

. . . . . . . .مطلب دوم : در معني اينكه انفال از آن امام است

. . . . . . . . . . . .[شواهدي بر آنچه گفته شد:]

. . . . . . . . . . . .[دو ديدگاه متفاوت درباره انفال ]

. . . . . . . . . . . .[سخنان برخي از بزرگان مبني بر اينكه انفال ويژه امام معصوم است ]

. . . . . . . .مطلب سوم : پژوهشي گسترده تر در مصاديق و عناوين انفال

. . . . . . . . . . . .[اموالي كه به عنوان انفال شناخته شده است ]

. . . . . . . . . . . .[آيا املاك حقيقي يا حقوقي پس از باير شدن جزء انفال است ؟]

. . . . . . . . . . . .[معناي باير يا موات بودن زمين چيست ؟]

. . . . . . . . . . . .[آجام (= جنگلها) و ريشه لغوي آن ]

. . . . . . . . . . . .[فتاوي و روايات مسأله ]

. . . . . . . . . . . .[فتاواي برخي فقها در مسأله ]

. . . . . . . . . . . .[سخنان برخي از بزرگان پيرامون معادن ]

. . . . . . . . . . . .[روايات مسأله ]

. . . . . . . . . . . .[ادله عقلي مسأله ]

. . . . . . . . . . . .[دلايل ديدگاههاي ديگر درباره معادن ]

. . . . . . . . . . . .[واگذاري معادن توسط پيامبراكرم 6]

. . . . . . . . . . . .[آيا عموم آيات مقدم است يا عموم روايات ]

. . . . . . . . . . . .[فتاواي فقها در مسأله :]

. . . . . . . . . . . .[روايات مسأله ]

. . . . . . . . . . . .[سه دسته روايات معارض در مسأله ]

. . . . . . . . . . . .[ديدگاه فقها در مسأله ]

. . . . . . . . . . . .[توضيح يك روايت ]

. . . . . . . .مطلب چهارم : حكم انفال و تملك آن و تصرف در آن به ويژه در زمان غيبت

. . . . . . . . . . . .مسأله نخست : اختصاص انفال به خدا و پيامبر و پس از وي به امام

. . . . . . . . . . . .مسأله دوم : عدم جواز تصرف در انفال بدون اجازه امام

. . . . . . . . . . . .[پژوهش پيرامون روايات تحليل ]

. . . . . . . . . . . .[ديدگاه برخي از فقها درباره روايات تحليل ]

. . . . . . . . . . . .[تفسيرهاي گوناگون درباره روايات تحليل ]

. . . . . . . . . . . .[برخي از روايات تحليل مناكح ]

. . . . . . . . . . . .[توضيحي پيرامون روايات ]

. . . . . . . . . . . .[تفسير دوم مناكح ]

. . . . . . . . . . . .[تفسيرهاي مختلف تحليل مساكن ]

. . . . . . . . . . . .[تفسير نخست تحليل مساكن ]

. . . . . . . . . . . .[تفسير دوم تحليل مساكن ]

. . . . . . . . . . . .[برخي از روايات تحليل مساكن ]

. . . . . . . . . . . .[تفسير سوم تحليل مساكن ]

. . . . . . . . . . . .[تفسيرهاي مختلف تحليل متاجر]

. . . . . . . . . . . .[تفسير نخست تحليل متاجر]

. . . . . . . . . . . .[تفسير دوم تحليل متاجر]

. . . . . . . . . . . .[تفسير سوم تحليل متاجر]

. . . . . . . . . . . .[تفسير چهارم تحليل متاجر]

. . . . . . . . . . . .پايان سخن [در باب روايات تحليل ]

. . . . . . . .مطلب اول : [موقت بودن تحليل ]

. . . . . . . .مطلب دوم : [حليت خريد اموال عمومي از سلاطين جور]

. . . . . . . .مطلب سوم : [جواز دخالت حكومت در چگونگي استفاده از انفال ]

. . . . . . . .مطلب چهارم : [آيا تحليل به مفهوم ملكيت است يا اجازه تصرف ؟]

. . . . . . . .مطلب پنجم : [آيا تحليل ويژه شيعيان است ؟]

مباني فقهي حكومت اسلامي (جلد هشتم)

. . . .شناسنامه كتاب

. . . .گفتار مترجم

. . . .احياي زمينهاي موات

. . . .مسأله سوم : احياء زمينهاي موات

. . . . . . . .[روايات احيا و احقيت احيا كننده ]

. . . . . . . .[مقيد بودن احيا به كسب اجازه ]

. . . . . . . .[دلايل ضرورت اذن امام در اراضي موات ]

. . . .مسأله چهارم : شرايط احيا

. . . . . . . .[سخنان تذكره و دروس در مسأله احيا]

. . . . . . . .[آيا قصد تملك معتبر است ؟:]

. . . .مسأله پنجم : احيا و تحجير چيست و چگونه ايجاد مي‌شوند

. . . . . . . .[سخنان فقها درباره احياء موات ]

. . . . . . . .دو نكته قابل توجه

. . . . . . . .[چند روايت در باب تحجير]

. . . . . . . .[معني تحجير (سنگچين) چيست ؟]

. . . .مسأله ششم : آيا احيا موجب مالكيت رقبه زمين است ؟

. . . . . . . .[ سخنان فقها در مسأله ]

. . . . . . . .روايات مسأله

. . . . . . . .[خلاصه كلام و نتيجه ]

. . . . . . . .[اعتبار عقلي مسأله ]

. . . .مسأله هفتم : آيا اسلام شرط است ؟

. . . . . . . .[ديدگاههاي فقها در مسأله ]

. . . . . . . .[دلايل اشتراط اسلام ]

. . . . . . . .[دلايل عدم اشتراط اسلام ]

. . . .مسأله هشتم : حكم زمينهاي آباد هنگامي كه موات شود

. . . . . . . .[سخنان فقها در مسأله ]

. . . . . . . .[ادله بقاء ملك مخروبه بر ملكيت احياكننده ]

. . . . . . . .[مناقشات ادله سه گانه ]

. . . . . . . .[دلايل نظريه دوم ]

. . . . . . . .[چگونگي جمع بين روايات ]

. . . . . . . . . . . .وجه اول :

. . . . . . . . . . . .وجه دوم :

. . . . . . . . . . . .وجه سوم :

. . . . . . . . . . . .وجه چهارم :

. . . . . . . .خلاصه كلام در اين مقام اينكه :

. . . . . . . .پايان سخن

. . . . . . . .[نقل برخي از كلمات بزرگان در مسأله ]

. . . .فصل ششم : ديگر مالياتها

. . . . . . . .[ماليات بر تجارت و گمرك ]

. . . . . . . .[جهت اول : رواياتي در مذمت ده يك گيران :]

. . . . . . . .روايات جواز سوگند دروغ براي فرار از ماليات

. . . . . . . .جهت دوم :برخي از سخنان بزرگان در مورد روايات ماليات

. . . . . . . .[جمعبندي روايات ]

. . . . . . . .خلاصه كلام و نتيجه :

. . . . . . . .جهت سوم : مالياتهاي ديگر جز مالياتهاي شناخته شده

. . . . . . . .ضرورت اداره جامعه

. . . . . . . . . . . .1- گسترش مفهوم زكات بر همه منابع مالي

. . . . . . . . . . . .2- قرار دادن ماليات متناسب با نيازمنديها

. . . . . . . .چند نكته قابل توجه

. . . . . . . . . . . .1- ضرورت ايجاد توازن بين درآمد و مصرف

. . . . . . . . . . . .2- پرهيز از اسراف و تبذير

. . . . . . . . . . . .3- قرار دادن حقوق و مزايا بر اساس كار، نه بر اساس ساعت

. . . . . . . . . . . .4- ايجاد امنيت سياسي - اقتصادي

. . . . . . . . . . . .5- واگذاردن فعاليتهاي اقتصادي به مردم

. . . .پايان كتاب :

. . . . . . . .زنجيره سند عهدنامه اميرالمؤمنين (ع) به مالك اشتر:

. . . . . . . .متن عهدنامه اميرالمؤمنين (ع) به مالك اشتر

. . . .پيوست ها:

. . . .مردم سالاري ديني از ديدگاه آيت الله العظمي منتظري

. . . . . . . .آميختگي دين و سياست

. . . . . . . .ويژگي هاي يك حكومت مردم سالار

. . . . . . . .ويژگي هاي حكومت ديني از نگاه آيت الله منتظري

. . . . . . . .مبناي مشروعيت از ديدگاه آيت الله منتظري

. . . . . . . . . . . .شكل حكومت ديني

. . . . . . . . . . . . . . . .الف - شكل حكومت بر اساس نظريه نصب

. . . . . . . . . . . . . . . .ب - شكل حكومت بر اساس نظريه انتخاب

. . . . . . . . . . . .شكل هاي مطلوب حكومتي از ديدگاه آيت الله منتظري

. . . . . . . . . . . . . . . .1 - تفكيك نسبي قوا با اشراف عالي فقيه منتخب

. . . . . . . . . . . . . . . .2 - دولت مردمي با نظارت فقيه منتخب

. . . . . . . . . . . . . . . .3 - ادغام نهاد رهبري و رياست جمهوري

. . . . . . . . . . . . . . . .4 - تفكيك قوا در حاكميت ديني

. . . . . . . . . . . .ساختار كنوني از نگاه آيت الله منتظري

. . . . . . . . . . . . . . . .1 - عدم تناسب ميان قدرت و مسئوليت

. . . . . . . . . . . . . . . .2 - مجلس خبرگان رهبري

. . . . . . . . . . . .اشكال دور در انتخاب خبرگان

. . . . . . . . . . . .پاسخ ها و نقدها

. . . . . . . . . . . .نقش مردم در حكومت اسلامي

. . . . . . . . . . . . . . . .الف - مشروعيت نظام حكومتي

. . . . . . . . . . . . . . . .ب - انتخاب حاكمان

. . . . . . . . . . . . . . . .ج - نظارت بر حاكميت

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 - امر به معروف و نهي از منكر

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 - نصيحت ائمه مسلمين

. . . . . . . . . . . .راه هاي نظارت مردمي

. . . . . . . . . . . . . . . .1 - احزاب مستقل

. . . . . . . . . . . . . . . .2 - اجتماعات

. . . . . . . . . . . . . . . .3 - رسانه ها و مطبوعات آزاد

. . . . . . . . . . . .آزادي هاي سياسي، ضمانت اجراي نظارت بر حاكميت

. . . . . . . . . . . .حقوق مخالفان سياسي

. . . .گفته ها و نكته ها

. . . . . . . .بخش اول : نكته ها و لطيفه هاي آموزنده

. . . . . . . . . . . .نياز زمينه تلاش

. . . . . . . . . . . .سيدنا بيخ بيخ !

. . . . . . . . . . . .روزه خوري در سيزده رجب !

. . . . . . . . . . . .كاه مفت و تنبلي الاغ

. . . . . . . . . . . .تفاوت نفهميدن شاگرد با نفهميدن استاد

. . . . . . . . . . . .تأثير تعطيلات بر تحصيل طلاب

. . . . . . . . . . . .فهم عرفي !

. . . . . . . . . . . .امامزاده يعقوب بالاي منار

. . . . . . . . . . . .مكاسب شيخ و اختراع هواپيما

. . . . . . . . . . . .اسلام دين سلامت و آسايش

. . . . . . . . . . . .من آش مي‌پزم اسمش را شما بگذاريد!

. . . . . . . . . . . .دو قران و ده شاهي براي نهار!

. . . . . . . . . . . .ضرورت تحول در فقه

. . . . . . . . . . . .ضرورت نوشتني مطالب

. . . . . . . . . . . .شاه قبه طلا!

. . . . . . . . . . . .حق گذشتگان

. . . . . . . . . . . .سه حدث از يك مخرج !

. . . . . . . . . . . .فقراي قم

. . . . . . . . . . . .پسر عموي آية الله طالقاني

. . . . . . . . . . . .تحول فكري شافعي

. . . . . . . . . . . .هر كسي فهمي دارد

. . . . . . . . . . . .چند توصيه به شاگردان

. . . . . . . . . . . .علوم اولين و آخرين در مقدمه واجب

. . . . . . . . . . . .برده فروشي در ايران

. . . . . . . . . . . .استبداد زمينه دين گريزي

. . . . . . . . . . . .چشمه قير نفت

. . . . . . . . . . . .مصرف وجوهات

. . . . . . . .بخش دوم : نكته هايي در باره درايه، رجال، حديث

. . . . . . . . . . . .صحت برخي روايات مرسله

. . . . . . . . . . . .جايگاه روايات و اجماع در كتاب خلاف

. . . . . . . . . . . .معاوية بن شريح كيست ؟

. . . . . . . . . . . .تخليط در كتابهاي گذشتگان

. . . . . . . . . . . .احتمال وجود اشتباه در نوشته هاي بزرگان

. . . . . . . . . . . .تأثير دانش راويان در روايات آنان

. . . . . . . . . . . .مضمرات سماعه يازراره

. . . . . . . . . . . .ابو البختري يا ابوالبهتري

. . . . . . . . . . . .احتمال سقط و اشتباه در كتب قدما

. . . . . . . . . . . .تكيه آية الله بروجردي بر كتب قدما

. . . . . . . . . . . .قابل اعتماد نبودن كتاب جعفريات

. . . . . . . . . . . .تكيه آية الله بروجردي بر اصول متلقات

. . . . . . . . . . . .بي اعتمادي به واقفه

. . . . . . . . . . . .چهارصد هزار درهم براي جعل يك حديث

. . . . . . . . . . . .دقت در نقل روايت

. . . . . . . . . . . .روايت مرفوعه چيست ؟

. . . . . . . . . . . .چند نكته ادبي

. . . . . . . . . . . .زادگاه احمدبن عيسي برقي

. . . . . . . . . . . .زنجيره سند كتاب نهايه

. . . . . . . . . . . .ابن براح شاگرد شيخ طوسي

. . . . . . . . . . . .سعد اسكاف كيست ؟

. . . . . . . . . . . .اراضي سواد

. . . . . . . . . . . .صابري همان شاپوري است

. . . . . . . . . . . .تواتر اجمالي چيست ؟

. . . . . . . . . . . .راويان سني مذهب در سلسله روات شيعه

. . . . . . . . . . . .نكاتي درباره كتاب دعائم الاسلام

. . . . . . . . . . . .تفسير عياشي

. . . . . . . . . . . .تفسير قرطبي

. . . . . . . . . . . .توجه به يك نكته در كتاب وسايل الشيعه

. . . . . . . . . . . .محمدبن اسماعيل كيست ؟

. . . . . . . . . . . .نكته اي درباره ديدگاههاي ابن عقيل و ابن جنيد

. . . . . . . . . . . .كمك گرفتن امام صادق (ع) از شهاب بن عبدربه

. . . . . . . . . . . .عدم لزوم اجازه روايت در اين زمان

. . . . . . . . . . . .جامعيت كتاب فقه الرضا

. . . . . . . . . . . .طبقات رجال احادث

. . . . . . . . . . . .برخي از رجال موثق مشهور ائمه معصومين :

. . . . . . . .بخش سوم : نكته هاي كلامي - فلسفي

. . . . . . . . . . . .استواري استدلال

. . . . . . . . . . . .سيره عقلا

. . . . . . . . . . . .تفاوت وجود و ايجاد

. . . . . . . . . . . .سيره عقلا در رجوع به اهل خبره

. . . . . . . . . . . .اراده چيست ؟

. . . . . . . .بخش چهارم : نكته هاي فقهي - اصولي

. . . . . . . . . . . .مفاد روايت علي اليد

. . . . . . . . . . . .غير فتوايي بودن كتاب مكاسب

. . . . . . . . . . . .فتواي ابوحنيفه در نبيذ خرما

. . . . . . . . . . . .آيا ديات حكم حكومتي است ؟

. . . . . . . . . . . .چگونگي واژه غسل در روايات

. . . . . . . . . . . .جواز خريد و فروش الكل طبي

. . . . . . . . . . . .پاك شدن آب قليل به اتصال است يا امتزاج ؟

. . . . . . . . . . . .تفاوت قول معصوم با فعل معصوم

. . . . . . . . . . . .ضرورت توجه به فتاواي و روايات اهل سنت

. . . . . . . . . . . .لزوم توجه به روايات ترخيصي

. . . . . . . . . . . .تفاوت اماره و اصل

. . . . . . . . . . . .نقش كارشناسان در تعيين مصاديق

. . . . . . . . . . . .منشاء دلالت لفظ بر مفهوم

. . . . . . . . . . . .امور عقلايي نيازمند تشريع نيست

. . . . . . . . . . . .بخش هاي مختلف دين

. . . . . . . . . . . .تكيه آية الله بروجردي بر كتب قدما

. . . . . . . . . . . .مستحدث بودن واژه متنجس

. . . . . . . . . . . .استناد آية الله بروجردي به القاء خصوصيت

. . . . . . . . . . . .استناد شيخ و علامه به فتاوي و روايات اهل سنت

. . . . . . . . . . . .جواز فروش كالاهاي نجس

. . . . . . . . . . . .حرمت مسكرات با هر شكل و به هر نام

. . . . . . . . . . . .ملاك حرمت لهو

. . . . . . . . . . . .ملاك نجاست چيست ؟

. . . . . . . . . . . .حجيت شهرت قدما تا كجاست ؟

. . . . . . . . . . . .ضرورت توجه به اهداف شارع در معاملات و امور اجتماعي

. . . . . . . . . . . .جايگاه كتاب شرايع در فقه

. . . . . . . . . . . .جايگاه استناد به اجماع

. . . . . . . . . . . .آيا كراهت پوشيدن لباس سياه يك حكم موسمي است ؟

. . . . . . . . . . . .جايگاه وحدت در نماز جماعت

. . . . . . . . . . . .گسترش وجوب بر همه اجزاي واجب

. . . . . . . . . . . .ايجاد مقدمه حكم عقل است

. . . . . . . . . . . .ناظر بودن برخي روايات بر فتاواي اهل سنت

. . . . . . . . . . . .جواز و يا حرمت رقص

. . . . . . . . . . . .عدم جواز ناتوان ساختن فرد از انجام منكر

. . . . . . . . . . . .ملك اشخاص نبودن وجوهات

. . . . . . . . . . . .احكام تشريعي پيامبراكرم 6

. . . . . . . . . . . .اشتقاق مشتقات از جوامد

. . . . . . . . . . . .احتياط در سه مرتبه گفتن تسبحات اربع

. . . . . . . . . . . .عدم دلالت امر بر فور يا تراخي

. . . . . . . . . . . .غير عبادي بودن خمس و زكات

. . . . . . . . . . . .بلوغ در سيزده سالگي

. . . . . . . . . . . .قاعده حيلوله و قاعده فراغ و تجاوز

. . . . . . . . . . . .قرعه يا قاعده عدل و انصاف

. . . . . . . . . . . .مشخص شدن تكليف با اصول عمليه

. . . . . . . . . . . .حليت و حرمت صفت ذات يا صفت فعل

. . . . . . . . . . . .تقدم فهم مجتهد به شهرت قدما

. . . . . . . . . . . .تداوم ملكيت مورث در وارث

. . . . . . . . . . . .مضارعه و مساقات از مصاديق شركتند

. . . . . . . . . . . .حجيت شهرت در اصول متلقات

. . . . . . . . . . . .قاعده يد

. . . . . . . . . . . .مفهوم فقير

. . . . . . . . . . . .شأن واقعي و شأن ساختگي

. . . . . . . . . . . .كتاب علي (ع)

. . . . . . . . . . . .استناد فقهاي اهل سنت به روايت ثقلين

. . . . . . . . . . . .آيا جزيه همان گزيت است ؟

. . . .توضيح مصطلحات

. . . .فهارس :

. . . . . . . .فهرست آيات

. . . . . . . .فهرست روايات

. . . . . . . ."فهرست منابع و مأخذ"