مذمت مال به اين دليل است كه نوعا ثروت همچون قدرت، انسان را از ياد خدا غافل مي‌كند. (يا أيها الذين آمنوا لا تلهكم أموالكم و لا أولا دكم عن ذكر الله و من يفعل ذلك فأولئك هم الخاسرون )[1] "اي كساني كه ايمان آورده ايد مبادا اموال شما و فرزندانتان، شما را از ياد خدا غافل گرداند، كه هر كس چنين كند بي گمان از زيانكاران است ." و به همين جهت از مال و ثروت در قرآن به عنوان فتنه و وسيله آزمايش انسانها ياد شده است . (واعلموا أنما أموالكم و أولا دكم فتنة )[2] "و بدانيد كه اموال و فرزندان شما وسيله آزمايش شما هستند."

از همين روست كه نگاه و احترام به متمولان و ثروتمندان نيز - اگر به خاطر ثروت و دارايي آنها باشد - امر نكوهيده اي است . در روايت است كه اگر كسي به مرد ثروتمند به خاطر ثروتش احترام كند دو سوم دينش را از دست داده است : "من اتي غنيا فتواضع له لغناه ، ذهب ثلثا دينه".[3]

بنابراين اگر افراد بتوانند بدون دلبستگي به ثروت، از آن در راه كمالات انساني بهره بگيرند، بسيار پسنديده است ; ولي بسياري از انسانها در اين آزمايش موفق و سربلند نيستند، و گرچه در ابتدا اهداف و آرزوهاي انساني آنان را به كسب مال سوق مي‌دهد اما به مرور آن اهداف و ارزشها فراموش شده و اغراض مادي جاي آنها را مي‌گيرد و ياد فقرا و توجه به هم نوعان و رعايت انصاف و دفاع از حق تحت الشعاع كسب ثروت درمي آيد.

اسراف و تبذير

"اسراف" زياده روي در مصرف است به گونه اي كه خارج از حد متعارف باشد، و "تبذير" بيهوده مصرف كردن است . مصرف نابجاي دارايي و ثروت، و اسراف و تبذير آنها نكوهش شده است . در آيه اي اسراف را با عدم پرداخت حقوق الهي

---