اولياءالله به تناسب تعالي روحي آنان در علم و قدرت نفساني و ارتباطي كه با خداوند دارند، وجود دارد. زيرا معجزات انبيا و ائمه (ع) و كرامات اولياءالله، نوعي تصرف در تكوين است ; گرچه آنان آن امور را در طول مشيت الهي و با اذن او به انجام مي‌رسانند. زنده شدن پرندگان به امر ابراهيم (ع)،[1] اژدها شدن عصاي موسي (ع)،[2] ساختن پرنده از گل و دميدن در آن و زنده شدن مردگان از سوي عيسي (ع)،[4] احضار تخت ملكه سبا در يك لحظه از سوي آصف بن برخيا،[3] نمونه هايي از ولايت تكويني است كه در قرآن از آنها ذكري به ميان آمده است .

ولايت تشريعي، حق تشريع احكام الهي براي مردم - و به تعبير ديگر قانون گذاري - است كه اين حق اولا و بالذات متعلق به خداوند است ; و از طرف خدا به پيامبر6 و سپس ائمه (ع) تفويض شده است . در روايتي حضرت امام رضا(ع) در تفسير اولي الامر[5] به آل محمد(ع) مي‌فرمايد: "اينان همان كساني هستند كه از قرآن، احكام خدا را استنباط مي‌كنند و حلال و حرام خدا را مي‌شناسند."[6] در روايت ديگري منزلت آنان منزلت انبيا قلمداد شده، غير از اين كه ائمه (ع) (از پيش خود) حكم حلال و حرام صادر نمي كنند.[7] ولايت تكويني و تشريعي اجمالا براي ائمه (ع) ثابت است ;[8] البته اختيارات آنان در اين مورد در شعاع احكام الهي است و ولايت آنان برخاسته از ولايت خداوند است .

اين نكته نيز بر اهل فن پوشيده نيست كه ثبوت ولايت تشريعي براي ائمه (ع) هيچ گاه با خاتميت دين اسلام در تعارض نمي باشد. زيرا اولا: ثبوت اين ولايت، مصرح در بطن دين اسلام و مستفاد از آيات قرآن كريم و سخنان پيامبراكرم 6

---