شرح انديشه ها و محفوظات شارح است .

3- كتاب حاضر خاصيت درسي و عمومي داشته و گاهي به مناسبت، گريزي هم به مسائل جاري جامعه زده ; اما اين امر با اين حال كتاب را از موضوع خود خارج نساخته و كتاب بر موضوع و جايگاه خود ايستاده است . آنجايي هم كه لختي از موضوع خارج شده، براي روشن كردن كلام امام است ; چنانكه در خصوص خطبه اول نهج البلاغه كه بار فلسفي گراني دارد بايد نخست مقدماتي را كه مربوط به خطبه و مطالب اصلي آن است بيان كنند.

4- غالب شروح، در مباحث اخلاقي، واحد تحليل را منحصرا فرد قرار مي‌دهند، و يا اين كه اساسا بار سياسي و اجتماعي ندارند و يا بار اجتماعي و سياسي آن ضعيف است .

5- ويژگي نقد گفته هاي ديگران را مگر در موارد شاذ و نادر ندارند.

6- مقابله نسخ و مراجعه به متن هاي متعدد و توجه به تفاوتهاي آنها يا اصلا رؤيت نمي شود يا به ندرت قابل مشاهده است .

7- فاقد عنصر واژه شناسي و تاريخچه واژگان در موارد ضروري هستند.

8- در كتاب حاضر گاهي تفصيل ديده مي‌شود; اما خواننده برخي از شروح ديگر وقتي آنها را مي‌خواند احساس مي‌كند كه نويسندگان آنها بنا را بر اطناب گذاشته اند، اطنابي كه تصنع و تكلف از آن به خوبي محسوس است، و اين چيزي است كه خواننده خود مي‌تواند از آنها استنباط كند، گويي نظير اين است كه كسي پيش از آغاز شرح نهج البلاغه تصميم گرفته باشد كه اين شرح در ده يا بيست جلد انتشار يابد و لذا گاه آنقدر مطلب را كش مي‌دهد كه مثل تخت پروكوست يوناني به قاعده شود.[1]

---