متوسط وجود داشته باشد، آيا بيمار زن حتما بايد به پزشك زن در شهر مراجعه كند و يا در همان روستا پزشك مرد مجاز است با انجام معاينات ضروري اقدام به تشخيص و درمان نمايد؟

جواب : اگر معالجه توقف بر نظر و لمس داشته باشد و مراجعه به پزشك هم جنس مستلزم عسر و حرج باشد، مراجعه به پزشك نامحرم مانعي ندارد.

ج : گرفتن نبض و فشار خون و عمل به ساير دستورات پزشك توسط پرستار جنس مخالف بيمار چه حكمي دارد؟

جواب : در صورت نبودن جنس موافق و اكتفا به مقدار ضرورت اشكال ندارد.

د: در صورت لزوم مشاهده و لمس موهاي خانم بيمار جهت معاينه توسط پزشك مرد چه حكمي دارد؟

جواب : مو در خصوص مورد سؤال حكم بدن او را دارد، كه تفصيل آن در مسائل قبل بيان شد.

(18) سؤال : اگر پزشك مرد از روي ناچاري مجبور به معاينه خانم بيمار باشد، و يا خانم بيمار ناچار به مراجعه به پزشك مرد شود، با توجه به اينكه در صورت رعايت كامل مسائل شرعي و اخلاقي در معاينه كامل خانمها شايد بيش از نود درصد معاينات كه در كتب پزشكي به انجام آنها تأكيد شده است بايد انجام نگيرد، اگر با اين گونه معاينات سطحي و غير كامل بيماري وي تشخيص داده نشود و درمان كامل صورت نگيرد، آيا پزشك مسئول است ؟ اگر مسئول است چاره چيست ؟ آيا برخلاف مسائل شرعي عمل نكرده است ؟ البته پزشكان متخصص ممكن است بدون معاينه كامل بتوانند تشخيص و درمان را انجام دهند; ولي افراد غيرمجرب بدون معاينه كامل امكان مداوا ندارند.

جواب : در هر موردي كه بيمار ناچار باشد به پزشك نامحرم مراجعه كند، اقدام به معالجه براي پزشك جايز و گاهي لازم است ; و معالجه بر هر چيزي از قبيل نگاه كردن و لمس و اقدامات ديگر اگر توقف داشته باشد براي پزشك بدون تجاوز از مقدار لازم جايز است و برخلاف مسائل شرعي نيست ; و در اين موارد بايد وسواس را كنار گذاشت .