جواب : در حال حيات اگر خطر جاني در كار نباشد اشكال ندارد، و نسبت به بعد از وفات در مفروض سؤال اشكال ندارد.

(299) خريد و فروش موي انسان جايز است .

ديه در پيوند اعضاء

(300) در مواردي كه قطع و پيوند عضوي از اعضاي مسلمان (يا اهل ذمه) جايز باشد، بنابر احتياط ديه آن را بپردازند; و اينكه ديه بر قطع كننده باشد يا بيمار محل اشكال است ; ولي پزشك مي‌تواند با بيمار قرار بگذارد كه ديه را خود بيمار بپردازد; و اگر ميت در زمان حيات خود براي قطع عضوش اجازه مخصوص داده باشد، قطع آن عضو ديه ندارد; و اگر در زمان حيات با توافق صاحب عضو باشد در صورتي كه تبرعا اهدا كرده باشد ديه ندارد; و اگر مصالحه به مقدار ديه يا كمتر و يا بيشتر كرده باشد بايد طبق مصالحه عمل شود و اضافه بر آن ديه ندارد.

(301) برداشتن عضو از شخص زنده بدون اجازه او علاوه بر اينكه معصيت است قصاص يا ديه نيز دارد.

(302) سؤال : در مواردي كه نجات جان بيمار مسلماني وابسته به پيوند يك يا چند عضو از شخص ديگري باشد، اگر جسدي مجهول الهويه كه اعضاي قابل پيوندي دارد در دسترس باشد، آيا مي‌توان اين اعضا را به بيماري كه محتاج است پيوند زد؟

جواب : مجهول الهويه در كشورهاي اسلامي حكم مسلمان، و در كشورهاي غير اسلامي حكم غير مسلمان را دارد; و در فرض اول اگر نجات جان بيمار مسلماني متوقف بر آن باشد اشكال ندارد، ولي بنابر احتياط ديه عضو را بپردازند.

(303) سؤال : طبق آمار سازمان بهشت زهرا به طور متوسط 3500 نفر در سال به علت سكته مغزي، خونريزي و يا ضربه مغزي فوت مي‌نمايند; از نظر پزشكي كليه اين افراد قابل پيوند به بيماران دياليزي دردمند است، آيا قطع كليه اين افراد براي پيوند به بيماران دياليزي در صورت رضايت وابستگان يا وصيت ميت جايز است ؟ و در صورت قطع، ديه تعلق مي‌گيرد يا خير؟