و مانند آن در دهان جمع شده باشد؛ روزه را باطل نميكند.

مسئله 1589- فروبردن اخلاط سر و سينه، تا بفضاى دهان نرسيده اشكال ندارد ولى اگر داخل فضاى دهان شود، احتياط واجب آنستكه آنرا فرونبرد.

مسئله 1590- اگر روزه‌دار بقدرى تشنه شود كه بترسد از تشنگى بميرد واجب است باندازه‌اى كه از مردن نجات پيدا كند آب بياشامد ولى روزه او باطل مى‌شود و اگر ماه رمضان باشد، بايد در بقيه روز از بجا آوردن كارى كه روزه را باطل مى‌كند خوددارى نمايد.

مسئله 1591- جويدن غذا براى بچه يا پرنده و چشيدن غذا و مانند اين‌ها كه معمولا بحلق نمى‌رسد، اگر چه اتفاقا بحلق برسد، روزه را باطل نميكند. ولى اگر انسان از اول بداند كه بحلق ميرسد، روزه‌اش باطل مى‌شود هرچند بحلق نرسد و بايد قضاى آنرا بگيرد و اگر بحلق رسيده كفاره هم بر او واجب است.

مسئله 1592- انسان نميتواند براى ضعف، روزه را بخورد ولى اگر ضعف او بقدرى است كه معمولا نمى‌شود آنرا تحمل كرد، خوردن روزه اشكال ندارد.

2- جماع‌

مسئله 1593- جماع روزه را باطل ميكند، اگر چه فقط بمقدار ختنه‌گاه داخل شود و منى هم بيرون نيايد.

مسئله 1594- اگر كمتر از مقدار ختنه‌گاه داخل شود و منى هم بيرون نيايد، روزه باطل نمى‌شود.

مسئله 1595- اگر شك كند كه باندازه ختنه‌گاه داخل شده يا نه كفاره بر او واجب نيست و اگر قصد دخول داشته با علم بمفطر بودن دخول و دخول واقع نشده يا شك در آن نمايد روزه‌اش باطل است و قضاء آن واجب است.

مسئله 1596- اگر فراموش كند كه روزه است و جماع نمايد؛ يا با او جماع نمايند بطوريكه از اختيار او خارج باشد روزه او باطل نمى‌شود، ولى چنانچه‌