دوران كودكى:

همانطورى كه اشاره شد، آيت اللّه العظمى گلپايگانى قدّس سرّه دو يا سه ساله بود كه از نعمت وجود مادر محروم مى‌شود، پدر فرزند خردسال خود را در سن پنج سالگى روانه مكتب مى‌كند تا تحصيلات اوليه را با فراگيرى، خواندن و نوشتن و قرائت قرآن شروع نمايد، معظم له خود در اين پاره چنين مى‌فرمايند:

«پدرم كه ما را به مكتب فرستاده بود، كتاب «حيات القلوب» را دستم داده بود كه در مكتب بخوانم‌[1]».

بنابراين دوران كودكى آيت اللّه با فراگرفتن قرآن و كتابهايى مانند حياة القلوب سپرى شد، در اثناء اين دوران بوده كه سايه پدر از سر فرزند كوتاه مى‌شود و ايشان در سن نه سالگى پدر را از دست مى‌دهند، آنچه مسلم است و معظم له از دوران كودكى نقل مى‌كنند، ايشان سخت پاى بند به آداب و معاشرت اسلامى بوده‌اند، آيت اللّه كريمى جهرمى مى‌نويسد، يكى از دوستان كه سيدى روحانى است براى اينجانب چنين بيان مى‌كرد كه مدتى پيش، پيرمردى از گلپايگان به قم آمده بود و او راجع به آيت اللّه العظمى گلپايگانى چنين اظهار مى‌داشت:

«ايامى كه ايشان به مكتب مى‌رفتند و پدر را نيز از

[1]- ناصر الدين انصارى قمى، پيشين، ص 19.