را همه مسلمانان و سه هزار فرشته كه در جنگ شركت داشتند به قتل رساندند.

[1] پس از نابود شدن هفتاد تن از شجاعان و قهرمانان قريش، پيامبر 6 يك مشت سنگريزه را بر آنها پاشيد و فرمود:

شاهت الوجوه‌

: «زشت باد چهره‌هاى شما» كه ناگهان همگى شكست خوردند و فرار كردند.

[2]

[جنگ احد]

و جنگ احد [يكى از غزوات سرنوشت ساز بود، چرا كه سپاهيان اسلام با بدن پر از جراحت پس از پايان جنگ به تعقيب كفار قريش حركت كردند و علت اين تعقيب علاوه بر توان رزمى سربازان سلحشور اسلام از يك سو و دشمن را دلهره و اضطراب دادن كه ديگر چنين حركتى نكنند از سوى ديگر، به اسلام شوكتى زائد الوصف بخشيد] كه در ماه شوال آغاز شد، عمر على 7 به بيست و نه سال نرسيده بود.

[3] علت وقوع اين جنگ به خاطر جبران شكست قريش در جنگ بدر بود، چرا كه‌

[1]. ارشاد شيخ مفيد، ج 1، ص 62، باب دوم، فصل 18 وى سخن را به سنگ‌ريزه پاشيدن پيامبر 6 به صورت آنها و فرارى شدن آنان، به پايان رسانده گويد: وَ كَفَى اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ الْقِتالَ‌ بامير المؤمنين 7 و شركائه في نصرة الدين من خاصّة آل الرسول 6 و من ايّدهم به من الملائكة الكرام كما قال اللَّه تعالى‌( وَ كَفَى اللَّهُ الْمُؤْمِنِينَ الْقِتالَ وَ كانَ اللَّهُ قَوِيًّا عَزِيزاً):« خداوند با امير المؤمنين 7 و شركاى وى در جنگ از مخصوصان آل رسول اللَّه 6 و آنان كه خداوند آنها را به وسيله فرشتگان تأييد و كمك نموده بود، شرّ كفار و مشركان را از مؤمنين كفايت كردند. چنان كه خداوند مى‌فرمايد:

خداوند كفايت كرد مؤمنان را در جنگ و او قوى و عزيز است.»؛ كشف الغمة، ج 1، ص 187؛ تاريخ طبرى، ج 2، ص 449.

[2]. كشف الغمة، ج 1، ص 187.

[3]. كشف الغمّة، ج 1، ص 187، با اختلاف در لفظ و اضافاتى از جمله گويد: و سببها أن قريشا لمّا كسروا يوم بدر و قتل بعضهم و أسر بعضهم حزنوا لقتل رؤسائهم فتجمعوا و بذلوا اموالا و استمالوا جمعا من الأحابيش و غيرهم ليقصدوا النبى 6 بالمدينة:« و سبب اين جنگ آن بود كه قريش وقتى در جنگ بدر شكست خوردند، برخى كشته شده و بعضى اسير گشتند، بسيار اندوهگين شدند و گرد هم فراآمدند و اموال فراوانى به افراد بخشيدند و دل گروهى از حبشيان و ديگران را به دست آوردند، تا براى جنگ با پيامبر 6 به مدينه بروند».