چهره زمان خندان شد، زيرا كه مأمون فدك را به بنى هاشم باز گرداند.

و همچنين در دست فاطميين بود تا اين كه متوكل به خاطر كينه شديدى كه از اهل بيت در دل داشت بار ديگر فدك را از فرزندان فاطمه غضب كرد و آن را به عبد اللَّه بن عمر بازيار بخشيد فرزند متوكل به نام «منتصر» دستور داد كه آن را مجددا به فرزندان امام حسن و امام حسين بازگردانند.

غرض كسى مى‌گرفت و كسى مى‌بخشيد فدك در يك جريان سياسى قرار گرفته بود ولى اين نقل و انتقالها به هر حال بيانگر اين واقعيت است كه خلفا روى فدك حساسيت خاصى داشتند و هر كدام طبق روش سياسى خود موضع‌گيرى مخصوص و عكس العمل خاصى روى آن نشان مى‌دادند و اين نشان مى‌دهد كه فدك پيش از آنكه جنبه اقتصادى داشته باشد جنبه سياسى داشت و هدف منزوى كردن آنها در جامعه اسلامى و تضعيف موقعيت، و اظهار دشمنى با اهل بيت پيامبر بود، همان گونه كه باز گرداندن فدك به اهل بيت كه بارها در طول تاريخ اسلام تكرار شد، «يك حركت سياسى» به عنوان اظهار همبستگى و ارادت به خاندان پيامبر 6 صورت مى‌گرفت.

اهميت فدك در اذهان عمومى مسلمانان به قدرى بود كه در بعضى نقلها آمده است كه در عصر متوكل عباسى قبل از آنكه فدك از دست بنى فاطمه گرفته شود خرماى محصول آن را در موسم «حج» به ميان حجاج مى‌آوردند و آنها به عنوان تيمن و تبرك با قيمت گزافى آن را مى‌خريدند ..[1].

داستان فدك، سند مظلوميت فاطمه 3

مورّخان در باره غصب فدك و شكستن حرمت فاطمه رساله طولانى نوشته‌اند كه مأمون عباسى دستور داد آن را در موسم حج براى حجاج قرائت كنند و آن را صاحب تاريخ معروف به «عباسى» ذكر كرده و روحى فقيه نيز در تاريخش‌

[1] ابن ابى الحديد، شرح نهج البلاغه، ج 16، ص 217.