عالم است، و هرچه آگاهى انسان از هشدارها و تهديدهاى گوناگون كمتر باشد، عذرش بيشتر خواهد بود، و آنكه نمى‌داند، هرگز مانند كسى‌كه مى‌داند نخواهد بود.

من اين سخن را خود از آنان شنيدم و دانستم كه از نيرنگهاى شيطان ملعون است. از اين‌رو آنان را از روايتى كه شيخ حرّ- رحمه الله- در الجواهر السنية فى الاحاديث القدسية نقل كرده است، آگاه ساختم؛ مضمون اين روايت- كه ريشه اين شبهه را بركنده و اساس آن‌را باطل مى‌گرداند- آن است كه خداوند سبحان فرمود:

[با اميد به عمل كردن، چگونه عمل كردن را بياموزيد]

نگوئيد: از آن بيم داريم كه فراگيريم و عمل نكنيم؛ بگوئيد:

مى‌آموزيم و اميد داريم [به آموخته‌هاى خويش‌] عمل نمائيم. همانا من به شما [علم و دانش‌] عطا نكردم مگر براى آنكه شما را به واسطه آن مورد رحمت خويش قرار دهم.

اين خطاب الهى بساط اين شبهه را برچيده است؛ و اگر نبود دسيسه‌هاى شيطان مجالى براى اشتباه نبود تا به برطرف نمودن آن نياز افتد؛ در هرحال اين بيان الهى براى ابطال آن كفايت مى‌كند.

رابطه علم و عمل و برترى علم‌

[علم بدون عمل سودى نمى‌بخشد]

براى روشن شدن حقيقت درباره علم و عمل و فائده هركدام، و براى آنكه فضيلت علم اخلاق و نتايج آن آشكار شود، توضيح بيشتر اين است كه: علم بدون عمل‌