آن‌چه نيروى فكرى است كه به وسيله آن نافع‌ترين و زيباترين امور، با توجه به غايتى خوب، براى غير خودش استنباط مى‌شود فضيلت فكرى مشورتى ناميده مى‌شود و اى بسا كه هردوى اين‌ها در يك انسان جمع شوند و گاهى نيز از هم جدا مى‌شوند.

رابطه فضايل فكرى و فضايل اخلاقى‌

32. روشن است كسى داراى فضيلتى است كه به وسيله آن، امر نافع‌تر و زيباتر را با توجه به غايتى خير استنباط مى‌كند. در مورد آن مى‌توان گفت امر استنباط شده در واقع خيرى است كه او آرزوى آن را براى خودش داشته است [يا خير حقيقى كه براى غير خودش آن را مى‌خواسته است‌] يا خير مظنونى است براى آن‌كس كه براى او اين را مى‌خواسته و ممكن نيست كسى از اين نيرو برخوردار باشد يا داراى فضيلتى خلقى باشد، پيش از آن‌كه خير را براى غير خود بخواهد، آن هم خيرى حقيقى يا خيرى كه مظنون باشد و در مورد كسى باشد كه خيرى را براى او مى‌خواهد ....[1] همين‌طور كسى كه خيرى حقيقى را براى خود مى‌طلبد در واقع پى برترين خيرها مى‌گردد، آن هم نه خيرى كه تنها در فكرش خير باشد بلكه خيرى كه در خلق و افعالش برترين باشد و درست است كه بگوييم فضيلت او و خلق او و افعال او به مقدار نيرومندى فكر اوست، بر حسب آن اندازه‌اى كه داراى استنباط امر نافع‌تر و زيباتر است، پس اگر آن‌چه به فضيلت فكرى‌

[1] - در متن چهار كلمه« اند/ خيرها/ لا خيرها/ فاضل» آمده بود كه مترجم براى آن ترجمه روشنى نيافت.