اسم الکتاب : روضة الأنوار عباسى (در اخلاق و شيوه كشوردارى) المؤلف : محقق سبزوارى الجزء : 1 صفحة : 727
او حاصل شود.
ديگر، صاحب فطالت[1] و زيركى
و علوّ فهم و جودت راى بوده باشد.
ديگر، صاحب فكر و انديشه و معتاد به تأمّل و تفكّر و سكون و آرام
بوده باشد، و نزق[2] و تندى و
سرعت و خفّت بر طبع او غالب نباشد.
ديگر، نيكذات و خيرانديش و راستگفتار و راستكردار و بااحتياط و
صاحب[3] حزم بوده
باشد.
ديگر، به اصالت نسب و شرف و حسب موسوم باشد، و اگر بعضى از آباء او
به اين شغل موسوم و ممدوح باشند، انسب خواهد بود.
ديگر آنكه علومى كه در اين صنعت معتبر است بداند، چون علم لغت و نحو
و منطق؛ خصوصا، فن خطابت و علم معانى و بيان و[4]
معرفت آيات قرآنيّه و احاديث شريفه و امثال معروفه و حكايات مشهوره و امثال آن، و
بر منشآت و مترسّلات[5] متقدّمان
مطّلع باشد. و در اوايل ازمنه صدور اسلام، سالها اكثر[6]
اوقات ترسّلات به الفاظ عربى بوده و از ترسّلات در زمان متقدّمان، ترسّل صاحب بن
عبّاد و ابو اسحق صابى و قابوس و الفاظ حماد و قدامه و مقامات حميدى[7] و بديعى و حريرى و توقيعات بلعمى
و احمد حسن و ابو نصر كندى معروف بوده. و بايد كه دبير بر كتب تاريخ مطّلع باشد،
خصوصا تواريخى كه به فصاحت و بلاغت و حسن تأديه معروف باشد.
ديگر، بايد كه دبير و منشى كه احكام و ارقام و مكاتيب ملوك نويسد
[291/ چ] صاحب تجارب باشد، و بر مراسلات سلاطين سابق و غيرهم اطّلاع داشته باشد،
و عادات و رسوم آشنا و بيگانه و قواعد و سنن طوايف مختلفه را بشناسد، و اخلاق و
طبايع هركس و هر طايفه را بداند؛ چه در تأثير هر سخنى و استحسان آن مراعات رسوم و
قواعد و سنن و آداب و اطوار و اخلاق هر طايفه مدخليت تمام دارد، چنانكه حكما در
كتاب خطابه بيان اين نمودهاند.