اسم الکتاب : روضة الأنوار عباسى (در اخلاق و شيوه كشوردارى) المؤلف : محقق سبزوارى الجزء : 1 صفحة : 448
بالكليّه محروم نباشند و ميل و آرزوى پيروى انبيا و ائمه در آن
اوضاع در خاطر ايشان جا داشته باشد، و من اللّه الاعانة و التوفيق.
و ببايد دانست كه نفوس و طبايع نوع انسان در اوّل خلقت و بدايت فطرت
به سبب تنوّع خصوصيّات و اختلاف استعدادات مختلف افتاده و همم و دواعى همگى مصروف
بر يكوجه نيست و مقاصد و اغراض ايشان مختلف است. و تباين در اقوال و افعال و
اخلاق و اغراض همه ظاهر است و صفات ذميمه و اخلاق رديّه، چون جور و ظلم و بغى و
عدوان و حقد و حسد و بخل، در جبلت ايشان هست و اگر به نواهى شرع و زواجر عقل منزجر
نشوند، آن صفات قوّت گيرد و به فساد عظيم منتهى شود؛ و بسيارى از ايشان را امر و
نهى شرعى و تنبّه و سرزنش عقلى كافى نباشد، بلكه ايشان را در قبول صلاح و حصول
اصلاح حاجت به تأديبات و سياسات ملكى و ملكى بوده باشد. پس، حكمت ذات متعاليه
ربّانى اقتضاى آن كرد كه در ميان بشر حاكمى عادل و مصلحى كامل باشد كه اعمال عمّال
اولاد آدم و احكام اشغال اهل عالم را بر نهج صواب و مسلك استقامت جارى داشته، در
تنفيذ احكام شرايع و اجراى قواعد ربّانى و احكام الهى مساعى جميله مبذول دارد، و
به جهت حفظ حدود قواعد اسلام و تعديل مراتب فرق انام و احقاق حقوق خواصّ و عوام
طريقه تسويه و ميزان تعديل مسلوك و ملحوظ دارد، و به زواجر سياستى و قواعد حكمى
دست تعدّى اقويا از ضعفا و زيردستان كوتاه دارد تا نظام عالم جسمانى برقرار بماند
و خلل ظلم و بدع و اهوا به حدود شرع راه نيابد و طبيعت بهايم و سباع در ميان نوع
انسان ظاهر نگردد. و تحقيق اين مقام مشروحتر از اين در مقدّمه كتاب مذكور شده و
اوّل كسى كه خلعت سلطنت بر قامت قبول او راست آمد و به اداى حقوق اين امر رفيع
قيام نمود، حضرت آدم بود 7. در خبر است كه در ايّام حيات حضرت آدم 7 اولاد و احفاد او به چهل هزار رسيده بودند و او فرمان حقّ ايشان رسانيدى و
ضبط قانون معاش ايشان كردى و سويّت ميان ايشان نگاه داشتى، و خود طعام سير نخوردى
و جامه دوخته نپوشيدى و نخنديدى، و سخن جز به ضرورت نگفتى، و از غايت ضعف و لاغرى
استخوانهاى پهلوى او چون درجات نردبان گشته بود، و اكثر اوقات مراقب مىنشستى و
اولاد او از مرد و زن مىآمدندى و پاى بر پهلوى او
اسم الکتاب : روضة الأنوار عباسى (در اخلاق و شيوه كشوردارى) المؤلف : محقق سبزوارى الجزء : 1 صفحة : 448