باب سوم در مراعات فرائض و سنن و اشاره به اسرار نماز و روزه و زكات و غير آن‌كه از اركان ايمانند

ببايد دانست كه آنچه بر فعل آن خداى عز و جلّ ثواب مى‌دهد بر چند قسم است:

[قسم‌][1] اوّل: فريضه، و آن واجب است كه وجوب آن از نصّ قرآن معلوم شده باشد.

و معنى واجب آن است كه هركه آن را ترك كند، مستحقّ آن شود كه خداى عز و جلّ او را عذاب كند.

قسم دوم: واجب غير فرض، و آن واجبى است كه وجوب آن از قرآن معلوم نشده باشد و وجوب آن از حديث نبوى ثابت شده باشد. و عقابى كه بر ترك قسم اوّل مترتّب مى‌شود، عظيمتر است از آنچه بر ترك قسم ثانى مترتّب مى‌شود و مبالغه و تأكيد در كردن قسم اوّل بيشتر است.

قسم ثالث: سنّت است، و مراد به سنّت مستحبّى است كه حضرت رسول صلّى اللّه عليه و اله بر آن مداومت و مواظبت مى‌نموده و بيعذرى و ضرورتى آن را ترك نمى‌فرموده. و مراد به مستحبّ فعلى است كه هرگاه بنده مكلّف آن را به‌جا آورد، بر فعل آن استحقاق ثواب از جانب خدا به هم رساند و هرگاه ترك كند، بر ترك آن استحقاق عذاب از جانب خدا به هم نرساند. و سنّت مانند نوافل شبانروزى است. يعنى، سى و چهار ركعت، كه غير از فرايض در شبانه‌روز بايد كرد، مانند صلوة جماعت است نزد اكثر علما، كه نزد ايشان مستحبّ است؛ ليكن فعلى است كه حضرت رسول صلّى اللّه عليه و اله بى‌ضرورتى ترك نفرموده و همچنين حضرات ائمه هدى- سلام اللّه عليهم اجمعين- و مانند روزه سه روز در هر ماه، يعنى، پنجشنبه اوّل ماه و اوّل چهارشنبه عشره دوم ماه و پنجشنبه آخر ماه كه حضرت‌

[1] - از نسخه مر افزوده شد.