شكرگزار باشد.

بنا به شرحى كه گذشت همه نباتات و جنگل‌ها و بوته‌ها و خزه‌ها و به طور كلى تمام روييدنى‌ها، ساختمان اصلى وجودشان تركيبى از آب و كربن است.

حيوانات كربن دفع مى‌كنند و نباتات اكسيژن و از اين‌رو هرگاه اين دو عمل موجودات متوقف مى‌ماند آن وقت يا حيوانات همه اكسيژن‌ها را مصرف مى‌كردند و يا نباتات كليه كربن‌ها را و چون اين تقسيم به هم مى‌خورد نسل هر دو به سرعت رو به انقراض و زوال مى‌رفت.

اخيرا كشف شده است كه اسيد كربونيك به مقدار اندك جزء ضروريات حيات حيوانى است، هم چنان كه اكسيژن لازمه زندگى نباتات است.

گاز هيدروژن نيز با آن كه تنفس نمى‌شود؛ اما از لوازم ضرورى حيات است؛ چرا كه بدون هيدروژن آب وجود خارجى پيدا نمى‌كند و به طورى كه همه مى‌دانيم قسمت اعظم مواد وجودى نباتات و جانداران را آب تشكيل مى‌دهد.

قرآن كريم به اين واقعيت چنين اشاره مى‌كند:

[أ و لم ير الذين كفروا أن السماوات و الأرض كانتا رتقا ففتقناهما و جعلنا من الماء كل شي‌ء حي أ فلا يؤمنون‌][1].

آيا كافران ندانسته‌اند كه آسمان‌ها و زمين به هم بسته و پيوسته بودند و ما آن دو را شكافته و از هم باز كرديم و هر چيز زنده‌اى را از آب آفريديم؟ پس آيا ايمان نمى‌آورند؟

اكسيژن و هيدروژن و اسيد كربونيك و كربن چه به تنهايى و چه در حال تركيب و اختلاط با يكديگر، از اركان اوليه حيات جانداران به شمار مى‌روند و اساسا مبناى‌

[1] -انبياء( 21): 30.