مى‌پوشاند و نور دانش جهل را فرارى مى‌دهد.

به نور معرفت حق مشاهده مى‌شود، به نور عقل حق پذيرفته مى‌گردد و به نور دانش به حق عمل مى‌شود.

سالكان مسلك عشق مى‌گويند:

براى رسيدن به حق و حقيقت، بايستى مراحلى طى كرد، تا نفس بتواند از حق و حقيقت بر طبق استعداد خود آگاهى حاصل كند.

تفاوت اهل عرفان با فلاسفه اين است كه عارفان تنها گرد استدلال عقلى نمى‌گردند بلكه با وجود تصديق آن، به يك مرحله‌اى كه فوق آن است قائل هستند، و آن را مرحله شهود مى‌نامند؛ مى‌گويند:

پس از آن كه نفس از مقام حس و عقل و برهان صعود كند، مى‌تواند با ممارست معنوى و معراج روحانى به مقام بالاترى ترقى نمايد و حقايقى را بدون يارى برهان و حس دريابد و مشاهده كند و به طور كلى از مرحله دانش به مرحله بينش برسد و اين چنين دانش است كه در برابر حكمت استدلالى عرفان ناميده مى‌شود.

عارف با اين بينش الهى كه با رياضتهاى شرعيه و تقواى خالص و توجه به آيات قرآن و سنن مرسلين به دست آورده، به توحيد شهودى رسيده و براى يافتن حق دنبال دليل نيست كه با عمق قلب اين معنا را يافته كه خود پيكره دليل ساخته و پرداخته حق است و آن را آن قدرت نيست كه آينه تمام نماى حضرت محبوب باشد.

چنان كه امام عارفان، وجود مقدس امام حسين 7 در دعاى عرفه كه عرفان خالص اسلامى است، به پيشگاه حضرت رب العزة جل و علا در باب توحيد شهودى عرضه مى‌دارد: