حكايت (5) [شنيدم كه در بزم تركان مست ....]

[1] چو باطل سرايند ...: اشاره دارد به آيه كريمه قرآنى از سوره نسا« وَ قَدْ نَزَّلَ عَلَيْكُمْ فِي الْكِتابِ أَنْ إِذا سَمِعْتُمْ آياتِ اللَّهِ يُكْفَرُ بِها وَ يُسْتَهْزَأُ بِها فَلا تَقْعُدُوا مَعَهُمْ حَتَّى يَخُوضُوا فِي حَدِيثٍ غَيْرِهِ إِنَّكُمْ إِذاً مِثْلُهُمْ» ترجمه: خداوند اين حكم را در كتاب خود نازل ساخته است كه چون بشنويد كسانى به آيات الهى كفر ميورزند و آيات را بسخريه ميگيرند، با آنها منشينيد تا آنكه به حديثى ديگر پردازند، اگر به آنان گوش فرا دهيد، در آنصورت مانند ايشان خواهيد بود. همچنين در صدر سوره مؤمنون، يكى از صفات مؤمنان اعراض از لغو شمرده شده است.

[2] چو بيستر بينى نظر را بپوش: اشاره دارد به آيه 30 سوره نور« قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصارِهِمْ». بمردان مؤمن بگوى: چشمان خود را ببندند. مراد شيخ اجل اينست كه اگر كسى را بدون ساتر عورت ببينى، چشم خود را از ديدن او ببند.

[3] - چو چنگش كشيدند حالى به موى: همچنانكه موى چنگ را ميكشند موى مريد را كشيدند.

[4] پراكنده نعلين و پرنده سنگ: اين مصراع بيان وصف است براى دو تن كه با هم به جنگ و آشوب مبادرت جسته‌اند. بيت بعدى حال دو تن را معرفى ميكند كه ناظر جنگ بوده‌اند: يكى از آنها چون فتنه را ميبيند، كناره‌گيرى ميكند و واپس ميايستد.

ديگرى به ميانجيگرى در ميان دو جنگجوى ميآيد و در نتيجه سرش ميشكند.