قابل توجه است كه نزديكتر به ميت از هر گروه، مانع دورتر از همان گروه مى‌شود، نه دورتر از گروه ديگر[1]. [به عنوان مثال اگر پدر بزرگ و مادر بزرگ باشند ولى خواهر و برادر نباشند بلكه فرزند خواهر و فرزند برادر وجود داشته باشد، پدر بزرگ و مادر بزرگ مانع ارث بردن فرزندان خواهر و برادر نمى‌شوند، چون از دو گروه جدا هستند؛ بله در هر گروه نزديكتر به ميت مانع دورتر مى‌شود]. اين طبقه، طبقه كلاله‌ها مى‌باشد[2].

طبقه سوم: در اين طبقه يك گروه وارث وجود دارد؛ ليكن خود داراى درجاتى است:

درجه نخست: عموها و عمه‌ها و خاله‌ها و دايى‌هاى ميّت و فرزندانشان به شرط ياد شده [/ الأقرب يمنع الأبعد] جانشين آنها مى‌شوند؛ و تنها يك صورت از آن قاعده استثنا

[1]. همين قانون به نظر مشهور فقيهان در طبقه نخست نيز وجود دارد؛ يعنى فرزندان فرزندان، جانشين پدران خود مى‌شوند، چه پدر و مادر ميت وجود داشته باشند و چه وجود نداشته باشند؛ برخلاف مرحوم صدوق( ره) كه شرط ارث بردن فرزندانِ فرزندان را نبودن پدر و مادر ميت مى‌داند؛ نگاه كن به شرح لمعه، ج 8، ص 102- 103[ مترجم‌].

[2]. در مفردات راغب، ص 437 آمده است:« كلاله اسم براى وارثان غير از فرزند و پدر است» ابن عباس گفته است:« كلاله اسم براى وارثان غير از پدر است». و قطرب گفته:« كلاله اسم براى وارثان غير از پدر و مادر و برادر است» كه حرف درستى نيست. ابن اثير در نهايه، ج 4، ص 197 گفته است:« كلاله در موردى است كه شخص بميرد و پدر و فرزندى كه از او ارث ببرند، نداشته باشد. اصل آن از ماده« تكلّله النسب» به معناى نسب او را احاطه كرد، مى‌باشد».

شهيد ثانى در شرح لمعه، ج 8، ص 69- بسان مجمع البحرين، ج 5، ص 464- مى‌گويد:

« به خواهران و برادران، كلاله مى‌گويند، واين لفظ يا از ماده« كَلّ» به معناى سنگينى است؛ زيرا خواهران و برادران ميت بر دوش مرد( شوهر مادر ميّت) سنگينى مى‌كنند و مجبور است هزينه آنها را بپردازد، بدون اين كه فرزندان وى باشند كه خود فرزند بودن موجب اقبال نفس براى قيام به مصالح آنها مى‌شود؛ در حالى كه اين خواهران و برادران، فرزند اين مرد نمى‌باشند؛ لذا« كَلّ» بر او هستند.

يا از ماده« إكليل»[/ تاج‌] است. و« إكليل» عبارت از يك چيزى شبيه دستار مى‌باشد كه به جواهرات تزيين مى‌شود و دور سر بسته مى‌شود و احاطه برسر دارد، و اين خواهران و برادران را از آن جهت كه احاطه بر مرد دارند، كلاله مى‌گويند.

خلاصه: كلاله اسم وارث‌[ ارث گيرنده‌] و مورّث‌[ ارث دهنده‌] است در صورتى كه ميان آن دو نسبت پسرى و پدرى نباشد.