قسمت دوم: در چگونگى تحصيص [تقسيم ارث‌] با مراعات تصحيح [سهام‌]

اين بخش در بردارنده يك قاعده، چند باب ويك علاوه [/ زيادت و اضافه؛ كه در واقع تمرينى بر قواعد مذكور در رساله است‌] است؛ كه از اين قرارند:

قاعده: دربيان اصلى از اصول علم حساب است كه بر تصحيح سهام كمك مى‌كند.

باب نخست: در چگونگى تقسيم مال بر وارثان با سهام صحيح.

باب دوم: درمناسخات.

باب سوم: درنمونه‌هاى تقسيم تركه زيرآوارماندگان و كسانى كه در حكم ايشان هستند (بسان غرق شدگان)

باب چهارم: پيرامون اقرارها.

باب پنجم: پيرامون استخراج وصيت‌هاى مبهم و نمونه هايى ازآن.

علاوه: دربيان مثالى جامع كه در بر دارنده تمام ابواب ياد شده باشد.

قاعده‌

علماى علم ارث‌[1]، سهام را از كوچكترين عددى كه بدون كسر بر صاحبان حقّ تقسيم مى‌شود خارج مى‌كنند و سهم هر يك از وارثان را به آن عدد اضافه مى‌كنند؛ به عنوان نمونه اگر از چگونگى تقسيم ارث كسى كه پس از مرگ دو پسر از خود به جا گذاشته پرسيده شود پاسخ مى‌دهند: به هر پسر يك سهم از دو سهمِ تركه داده مى‌شود. و نمى‌گويند: تركه ميان آنها به دو نصف تقسيم شود.

[1]. مراد از« فرضيون» در متن رساله عالمان ارث هستند؛ كسانى كه بر به دست آوردن سهم وارثان از روى قواعد موجود در علم ارث و علم حساب توانايى دارند.