المقدّمة الاولى: كلّ عددين غير الواحد ان تساويا فمتماثلان و الّا فإن أفنا اقلّهما الاكثر فمتداخلان و إلّا فان عدّهما ثالث فمتوافقان و الكسر الّذي هو مخرجه وفقهما و الّا فمتباينان.

و التّماثل بيّن.

و تعرف البواقى بقسمة الاكثر على الاقلّ فان لم يبق شيى فمتداخلان و ان بقى قسّمنا المقسوم عليه على الباقي و هكذا إلى ان لا يبقى شيئ فالعددان متوافقان.

و المقسوم عليه الأخير هو العادّ لهما او يبقى واحد فمتباينان.

ترجمه:

باب دوّم در بيان حساب كسور

و در آن سه مقدّمه و شش فصل مى‌باشد.

[مقدمات‌]

مقدّمه اوّل‌

هردو عددى كه غير از واحد باشند اگر باهم متساوى بوده بآنها متماثلان گويند و در غير اينصورت پس اگر عدد كوچكتر بزرگتر را فانى كند آنها را متداخلان گويند و در غير اينفرض پس اگر عدد سوّمى هردو را فانى نمود متوافقان مى‌باشند و كسرى كه مخرج آن مى‌باشد وفق آندو عدد است و اگر هيچيك از اين سه صورت نبود پس دو عدد را متباينان گويند.

طرز شناختن هريك از نسب چهارگانه‌

تماثل امرى است بيّن و آشكار.

و براى شناختن باقى نسب مى‌بايد عدد بزرگتر را بر اقلّ تقسيم كرده پس اگر باقيمانده نداشت معلوم مى‌شود دو عدد مزبور متداخل مى‌باشند و اگر باقى‌مانده داشت، مقسوم عليه را بر باقى تقسيم كرده و باز اگر باقيمانده‌اى در بين بود