اسم الکتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 28
صورت نصف كه باينصورت «2/ 1» هست ترسيم نما.
شرح فصل دوّم در بيان
عمل تنصيف مىباشد:
براى عمل كردن
اين قاعده دو راه بيان كردهاند:
اوّل: از طرف
چپ شروع كردن.
دوّم: از سمت
راست.
كيفيّت طريق
اوّل
اينستكه عدد
منظور را نوشته و در زير آن خطّى افقى مىكشيم سپس مىنگريم يا تمام اعداد زوج
هستند مانند «4862».
كه در اينصورت
نصف هركدام را در زير خطّ محاذى با مراتب عدد منصّف قرار مىدهيم باين طرز «2431/
4862».
و اگر اعداد
تمام فرد باشند يا بعضى فرد و بعضى زوج نصف اعداد زوج را در زير آن قرار مىدهيم و
امّا در اعداد فرد نصف صحيح آنها را قرار داده سپس براى آن عدد 5 را در نظر گرفته كه
وقتى بمرتبه بعدى منتقل شديم آنرا به نصفش بيافزائيم.
البتّه اينكلام
در صورتى است كه مرتبه بعدى صفر يا عدد واحد نباشد و الّا همان عدد «5» را در زير
آن «صفر يا واحد» قرار مىدهيم مانند عدد «478» كه ابتداء نصف عدد «4» كه «2» بود
در زير آن قرار داديم آنگاه نصف صحيح عدد «7» را كه عدد «3» بود در زير «7» گذارده
و بجهت آن عدد «5» را در نظر گرفته سپس آنرا بنصف «8» كه «4» باشد افزوده و حاصل
را در زير عدد «8» قرار مىدهيم پس حاصل عمل عدد «239» مىشود.
و امّا در مثل
عدد «21904» ابتداء نصف عدد «2» را كه «1» باشد در زير آن قرار داديم سپس براى
مرتبه بعدى چون واحد بود آنرا تنصيف نكرديم بلكه صفرى در زير آن قرار داديم و بجهت
آن عدد «5» را ملاحظه كرده بنصف صحيح «9» كه
اسم الکتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 28