ثمّ اربعة ثمّ ثلثة ليبقى كلّ من المجهولات الثّلاثة.

ترجمه و شرح:

حلّ‌

اينمسئله و امثال آن از مسائل عامّ الابتلاء و سيّال را مى‌توان از طريق ديگرى كه بسيار سهل و آسان است حلّ نمود و آن اين است كه كسرين يعنى ثلث و ربع را در يكديگر ضرب نموده و صورت را از مخرج كم مى‌نمائيم.

و اين قاعده در همه موارد جاريست لذا در مسئله گذشته صورت عدد واحد و مخرج عدد دوازده مى‌شود و بعد از تفريق عدد يازده باقى مى‌ماند كه ثمن اسب است.

و براى بدست آوردن پول شخص اوّل «4» كه مخرج ربع است از «12» كم مى‌نمائيم حاصل كه عدد «8» باشد پول شخص اوّل مى‌باشد و براى تحصيل مقدار پول شخص دوّم عدد «3» كه مخرج ثلث است از «12» تفريق نموده «9» حاصل مى‌شود كه پول شخص دوّمى است.

متن: مسئلة:

ثلاثة اقداح مملوّة احدها باربعة ارطال عسلا و الآخر بخمسة خلّا و الآخر بتسعة ماء صبّت فى اناء واحد و مزّجت سكنجبينا ثمّ ملئت الاقداح منه فكم فى كلّ من كلّ.

ترجمه و شرح:

مسئله «8»

سه ظرف بزرگ است كه در يكى چهار رطل عسل ريخته‌اند و در ديگرى پنج رطل سركه و در ديگرى نه رطل آب.

حال هرسه را در يك ظرف بسيار بزرگى ريختند و ممزوج نمودند و آنرا سكنجبين ساختند پس از آن هركدام از سه ظرف قبلى را از اين سكنجبين پر نمودند.

حال معيّن كنيد در هر ظرف از هركدام از سه مايع چقدر ريخته شده است.