2- از طريق حساب خطائين.

3- از طريق تحليل.

4- از طريق تناسب.

حلّ از طريق تناسب‌

ابتداء دو كسر ثلث و ربع را باهم جمع مى‌كنيم حاصل «12/ 7» مى‌شود بعد هفت را از دوازده كسر مى‌كنيم حاصل پنج مى‌شود پس به همان نسبتى كه دوازده از پنج بيشتر است مجموع ماهى نيز از «3» وجب بزرگ‌تر است.

يعنى مى‌گوئيم نسبت دوازده به پنج عين نسبت مقدار مجهولست به سه و اين تناسب مجهول الوسط است لذا طرفين را در يكديگر ضرب مى‌نمائيم حاصل كه «36» است باحد الوسطين كه پنج هست تقسيم مى‌كنيم حاصل «5/ 1 7» مى‌شود كه اينرقم طول ماهى بحسب وجب مى‌باشد.

متن: و بالجبر ظاهر لانّك تعادل شيئا القى ثلثه و ربعه اعني ربع شيئ و سدسه بثلاثة ثمّ تقسّمها على الكسر يخرج مامرّ.

ترجمه و شرح:

حلّ از طريق جبر

سؤال در اينمسئله مشتمل بر يكدستگاه جبرى بصورت اوّل از مفردات است زيرا معادله بين شيئ است كه ثلث و ربع آن كسر شده باشد يعنى سدس و ربع آن باقيمانده است زيرا ثلث و ربع هر عددى كه از آن كسر شود باقى بمقدار ربع و سدس آنست.

پس مقدار ماهى را شيئ فرض مى‌كنيم و معادله باينصورت تشكيل مى‌دهيم 3- 6/ 1 شيئ+ 4/ 1 شيئ و بعد از گرفتن مخرج مشترك حاصل چنين مى‌شود 3- 12/ 5 شيئ و بعد از تقسيم «3» به «12/ 5» حاصل «5/ 1 7» مى‌شود.

متن: و بالخطائين اظهر لانّك تفرضها اثنا عشر ثمّ اربعة و عشرين فيكون الفضل بين المحفوظين ستّة و ثلثين و بين الخطائين خمسة.