اسم الکتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 167
ضلعى را كه از تمام اضلاع طولانىتر است اندازه مىگيريم سپس در خودش ضرب
مىكنيم پس اگر بمقدار مجموع مربّع دو ضلع ديگر باشد مثلّث قائمه است و اگر بيشتر
باشد منفرجه بوده و اگر كمتر باشد حادّه مىباشد.
متن: و قد
يستخرج موقع العمود بجعل الاطول قاعدة و ضرب مجموع الاقصرين في تفاضلهما و قسمة
الحاصل عليها و نقص الخارج منها فنصف الباقي هو بعد موقع العمود عن طرف اقصر
الاضلاع فاقم منه خطّا الى الزّاوية فهو العمود فاضربه في نصف القاعدة يحصل
المساحة.
و من طرق مساحة
متساوى الاضلاع ضرب مربّع ربع مربّع احدها فى ثلاثة ابدا فجذر الحاصل جواب.
ترجمه:
محلّ و موقع
استخراج عمود
گاهى براى
استخراج محلّ و موقع خطّ عمود اين طريق را اختيار مىكنند كه اطول اضلاع را قاعده
قرار داده و سپس دو ضلع كوچكتر را با هم جمع نموده و مجموع را در تفاضل آندو ضرب
كرده و حاصلضرب را بر قاعده (اطول اضلاع) تقسيم كرده و خارج قسمت را از قاعده
مزبور كم كن و سپس باقيمانده را نصف نما و حاصل بعد و فاصله محلّ عمود است از طرف
اقصر اضلاع، بنابراين از آن نقطه خطّى قائم به زاويه مقابل رسم نما و اين خطّ همان
خطّ عمودى است كه مىخواستيم استخراجش كنيم و سپس آنرا در نصف قاعده ضرب كن تا
مساحت مثلّث بدست آيد.
سپس مصنّف
مىفرمايند:
و از طرقى كه
مساحت مثلّث متساوى الاضلاع را با آن تحصيل ميكنند اينستكه مربّع ربع مربّع يكى از
اضلاع را در عدد سه ضرب مىكنيم و سپس جذر حاصلضرب جواب مىباشد.
شرح اگر مساحت
مثلّثى را بخواهيم تحصيل كنيم ولى محلّ اخراج عمود آنرا ندانيم در كدام نقطه است
تا مقدارش را بدانيم براى پيدا كردن نقطه مزبور قاعده اينستكه:
اسم الکتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 167