ترجمه:

شرح اشكال هندسى‌

و اگر دو قوسى كه جهت تحديب و برآمدگى آنها يكطرف بوده و از نصف دائره بزرگتر نباشند بسطحى محيط شوند شكل حادث را هلالى گويند و اگر دو قوس هركدام از نصف دائره بزرگتر باشند شكل پيدا شده را نعلى گويند.

و اگر دو قوس مختلف التّحديب كه با هم متساوى بوده و هر يك از نصف دائره كمتر باشند بسطحى محيط شوند شكل حادث را اهليلجى گفته و اگر از نصف دائره بزرگتر باشند شكل پيدا شده را شلجمى خوانند.

و اگر سه خطّ مستقيم بسطحى محيط شوند شكل پيدا شده را مثلّث گويند اعمّ از آنكه مثلّث متساوى الاضلاع بوده يا متساوى السّاقين و يا مختلف الاضلاع باشد و نيز تفاوتى نيست بين اينكه مثلّث قائم الزّاويه بوده يا منفرجه و يا حادّ الزّوايا باشد.

و اگر چهار خطّ مستقيم متساوى بسطحى محيط باشند شكل حادث را مربّع گويند در صورتيكه خطّها قائم باشند و الّا به شكل پيدا شده معيّن گويند.

و اگر چهار خطّ با هم متساوى نبوده بلكه تنها دو خطّ متقابل با يكديگر برابر باشند بشكل حادث مستطيل گويند در صورتيكه خطّها بر هم قائم فرض شوند و در غير اينصورت بشكل حادث شبه معيّن گويند.

شرح‌ در اين عبارت مرحوم مصنّف اشاره باشكال هندسى مى‌كند كه در ذيل بيان مى‌شوند.

1- هلالى: دو قوس از دو دائره هستند كه جهت تحديب آنها بيكطرف باشد بشرطيكه از نصف دائره بزرگ‌تر نباشند چنانچه در شكل ديده مى‌شود.

هلالى‌