اسم الکتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 143
بعد پنج را در مثل خودش ضرب مىكنيم حاصل بيست و پنج مىگردد پس از آن
عدد سه را از آن كم كرده باقى بيست و دو مىشود آنگاه آنرا نصف مىكنيم يازده شده
و از آن عدد دو را كم مىكنيم حاصل نه مىشود سپس جذر نه كه عدد سه باشد جوابست.
متن: و لو قيل
اىّ عدد زيد عليه نصفه و اربعة دراهم و على الحاصل كذلك بلغ عشرين.
فانقص الاربعة
ثمّ ثلث السّتّة عشر لانّه النّصف المزيد يبقى عشرة و ثلثان.
ثمّ انقص عنه
اربعة و من الباقي ثلثة يبقى اربعة و اربعة اتساع و هو الجواب.
ترجمه:
مسئله
و اگر گفته
شود:
چه عددى است كه
وقتى نصفش و چهار درهم بآن اضافه شود و بر حاصل نيز نصف و چهار درهم ديگر افزوده
شود مجموع به بيست بالغ مىباشد.
جواب
عدد چهار را از
بيست كسر نما سپس ثلث شانزده را از آن بكاه زيرا ثلث نصفى است كه بآن اضافه شده در
نتيجه باقيمانده ده عدد صحيح و دو ثلث مىباشد سپس از آن عدد چهار را كسر نموده و
از باقيمانده ثلثش را كم نما باقى چهار عدد صحيح و چهار نهم مىباشد كه جواب همين
عدد است.
شرح اگر در صورت
مسئله چنين باشد:
چه عددى است كه
وقتى نصف خودش باضافه چهار درهم را بر آن بيافزائيم سپس بحاصل نصف حاصل و چهار
درهم علاوه كنيم عدد بيست حاصل شود؟
حلّ: ابتداء از
بيست عدد چهار را كم كرده و از باقى يعنى شانزده ثلثش را
اسم الکتاب : اللباب (شرح فارسی بر خلاصه الحساب شيخ بهائى) المؤلف : ذهنی تهرانی، سید محمد جواد الجزء : 1 صفحة : 143