ترجمه:

فصل ششم در تحويل بردن كسر از مخرجى به مخرج ديگر

عدد كسر را در مخرج كسرى كه كسر ديگر را بآن تحويل مى‌برند ضرب نموده و حاصل ضرب را بر مخرج آن تقسيم كن، پس خارج قسمت كسر مخرج محوّل اليه بوده كه مطلوب مى‌باشد.

پس اگر گفته شود:

پنج سبع چند ثمن مى‌باشد؟

بايد چهل را بر هفت تقسيم نمود و بعد از تقسيم خارج قسمت پنج هشتم و پنج هفتم يك هشتم مى‌شود.

و اگر گفته شود:

پنج سبع چند سدس مى‌باشد؟

جواب چهار ششم يا دو هفتم يك ششم مى‌شود.

شرح‌ از اين عمل در جاهائى استفاده مى‌كنند كه اگر صورت كسر را بر مخرج آن تقسيم كنيم عدد كسرى لازم آيد.

مثلا اگر شخصى فوت شود و از وى پدر و دو دختر باقى مانده باشد و فرض كنيم مجموع ماتركش «6» تومان است در اينجا سهم پدر يك ششم ماترك يعنى يك تومان است و سهم دو دختر دو سوّم آن يعنى چهار تومان مى‌شود و مجموع پنج تومان مى‌گردد.

حال اگر شش تومان را باين ترتيب تقسيم كنيم يك تومان زياد مى‌آيد كه براى تقسيم آن محتاج به كسر مى‌شويم.

پس اگر مخرج كسر 5/ 6 را به «6» كه مخرج مشترك بين «6» و «3» است بين دو كسر 6/ 1 و 3/ 2 و سپس در تعداد رؤس آنها كه عدد «5» باشد ضرب كنيم حاصل «30» مى‌شود و از اين عدد اگر فريضه‌ها را تقسيم كنيم و برداريم كسر