اسم الکتاب : ترجمه مصباح الانس ابن فناري (شرح مفتاح الغيب صدرالدين قونوى) المؤلف : خواجوي، محمد الجزء : 1 صفحة : 597
است، براى اينكه اين مطلب در نظرش چه بسا
بالا و يا پائين باشد، و از اين باب است آنچه كه در شريعت وارد شده: هيچ كس را
نرسد كه بر ديگرى حكم كند كه وى اهل بهشت و يا اهل دوزخ است، مگر آنكس را كه از
جانب رسول 6 و يا وارثان او نصّى آمده باشد- مانند عشره مبشره-.
970/ 4 هفتم اينكه: تحقق و ثبوت پيدا مىكند كه حكم حق تعالى و
تجليات و دهش و اختيارات او در وجودش؛ در هر زمان و حالى اختصاص به اين دو (زمان و
حال) دارد، و حكم به واسطه استمرار به حجاب مثل و همانندى در نظر محجوب و پوشيده
(از حقيقت) اين است كه ثابت عين زائل است، در حالى كه مثل آن است نه عين آن، از
اينروى گوييم: تجلى تكرارپذير نيست، سپس (گوييم:) سنّت و روش الهى به مراعات حجاب
و اهل آن آمده كه نظر به اغلب و اعم (مردم) دارد، لذا بدان انس و الفت گرفته و به
موجب آن حكم كرده و حكم «آن و شأن الهى» در دو مقيد- به حكم آن دو از روى قهر و
غلبه نه اختيارى- سارى شد، و صاحب اين ذوق به هيچ چيزى از گذشته و يا حال و يا
آينده- بر دو تاى ديگر- حكم نمىكند، بلكه مىگويد:
گذشته
رفته و آينده پنهان است
ترا
همين لحظهاى كه در آنى هست
971/ 4 و اين شخص فرزند وقتش كه نفسش هست
مىباشد، و اين پيش از تحقق به مقام كمال است، وگرنه پدر انفاس و احوال و اوقات و
ارواح و صور و مواطن و غير اينها بود، تمام اينها از او پديد مىآيد و بدو تعين
يافته و ظاهر مىگردد.
972/ 4 هشتم اينكه: حكم هيچ مرتبهاى را با ديگرى امتزاج نمىدهد،
گويى كه مريد مطيع است و مراد مطاع (فرمانبرده شده)- و برعكس- و خلاصه اينكه حكم
هر حقيقتى را بدان استناد مىدهد نه به غير آن، و هر جزئى را به كلّى خودش- به
موجب تمايز و جدايى علمى كه آن را اين ذايق و چشنده در مرتبه علمى شهود كرده-
استناد مىدهد، و اين بدان جهت است كه وجود واحد وقتى به احديت خود و به توجه و
اقتضاى احدى شامل؛ بر حقايق و مراتب گسترش پيدا كرد- ولى به حسب هر شأنى از اين
شئون و اسماء متعين به آن (شئون)- احكام؛ جز به موجب امتياز علمى كه بين آنها و
لوازمش است، بر آن (وجود) مترتب نخواهد شد.
اسم الکتاب : ترجمه مصباح الانس ابن فناري (شرح مفتاح الغيب صدرالدين قونوى) المؤلف : خواجوي، محمد الجزء : 1 صفحة : 597