اسم الکتاب : ترجمه مصباح الانس ابن فناري (شرح مفتاح الغيب صدرالدين قونوى) المؤلف : خواجوي، محمد الجزء : 1 صفحة : 323
(تعيّنات شئون) تنوع و گوناگونى مىيابد
نهايت نيست، و حق تابع مجلا (جلوهگاه) و صفت و مرتبه خود است، پايان سخن حضرت شيخ
قدس سره.
921/ 3 و نزديك به اين[1] آن چيزى
است كه در ديباچه كشاف گفته و آن اينكه: اين چيزى كه در آن مراتب علما با هم
تباين يافت و كميت حكما در آن لنگ شد؛ تا به جايى كه كار به وهم دور از هم منتهى
شد و تا آنجا بالا رفت كه هزار به يك شمرده شد، آنها لطايف علوم و صنايع و دقايق
آن دو (علوم و صنايع) مىباشد؛ نه متن و حقايق آنها، چون اقدام صنعتكاران در آن
همگراى است و طبقات علما نزديك به هم.
922/ 3 سپس در دنباله بحث دو ارتباط كه پيش از اين بيان شد گوييم: حق
را ارتباط به عالم است و عالم را ارتباط به حق، و ارتباط عالم به حق از جهت كثرت
امكانى آن است و اين خود از دو جهت است: جهت سلسله و زنجيره ترتيب و وسايطى كه
آنها منشاء و اصل جهات كثرت و امكاناند، و (ديگر) جهت وحدت و وجوب است كه آن وجه
خاص هر موجود به موجد و پديد آورندهاش است كه هيچ شئى ممكنى در آن (وجه خاص)
واسطه نيست، و اين جهت از حيث احكام در بيشتر از موجودات- به واسطه غلبه جهت
ديگرى- مستهلك است، مگر آن كس كه از جانب حق متعال به واسطه تعيّن نقطه حقيقتش به
قرب نقطه وسطى الهى اعتدالى كه جامع بين اعتدالات معنوى و روحانى و مثالى و حسى
است يارى و تأييد شده باشد- تعيّنى بدون جعل- بلكه به حكم: پذيرفت هر كه را
پذيرفت- بدون علتى- و وازد هر كه را وازد- بدون علتى- و به زودى شرح حال او به طور
پراكنده- اگر خدا بخواهد- بيان خواهد شد.
[1] - چنين به دست مىآيد كه تفاوت و تفاضل در دقائق
علوم و محاسن نكتهها و لطايف معانى كه عبارت از وجوه و نسبتهايند مىباشد، نه در
اصل طبيعت علم و صنعتى كه ملاك وحدت است.
اسم الکتاب : ترجمه مصباح الانس ابن فناري (شرح مفتاح الغيب صدرالدين قونوى) المؤلف : خواجوي، محمد الجزء : 1 صفحة : 323