است و آنجا جاى درو كردن، و دنيا كشتزار آخرت است.

كمال، صفت جلال است يا صفت جمال؟

و بدان كه اسماء و صفات الهيه همگى كامل‌اند بلكه خود كمال‌اند زيرا آنجا نقصى وجود ندارد تا جبران شود و هر چه كمال در عالم وجود است همگى ظهور كمال اسماء الهى و تجليات آنهاست. و كاملترين اسماء الهى آن اسم است كه جامع همه كمالات است و مظهر آن اسم، انسان كامل كه مستجمع جميع صفات و اسماء الهيه و مظهر همه تجليات حق است، مى‌باشد.

پس در اسماء الهيه اسم «اللّه» كاملترين اسماء است، و در مظاهر اسماء، انسان كامل است كه كاملتر از همه مظاهر است، و در ميان شرايع شريعت او كاملتر است، و كمال شريعت او با ولايت است، و نسبت شريعت او به ديگر شريعت‌ها مانند نسبت خود اوست به ديگر صاحبان شرايع و مانند نسبت اسم جامع است به ساير اسماء، پس شريعت او در تحت دولت اسم «اللّه» است كه حكومتش ابدى و ازلى است، و ديگر شرايع نيز مظاهر شريعت او هستند و شريعت او كمال ديگر شرايع است، و از اين روست كه او پيغمبر بود و آدم هنوز در ميان آب و گل بود، بلكه هيچ آب و گلى وجود نداشت، و آن حضرت به همراه آدم و نوح و ديگر پيامبران بود.

و از سخن محقق سبزوارى در شرح الاسماء چنين استفاده مى‌شود كه كمال، قدر جامع ميان جلال و جمال است. و اين مطلب گر چه بنابر آنچه گفتيم كه در هر صفت جمال، جلالى مختفى و در هر جلالى، صفت جمالى پنهان است، مطلبى است درست الاّ اينكه‌