و صاحب او در اين مجازات كه شامل حال آن بنده شده ستمكار نيست؛ زيرا از قبل او را در جريان امر گذاشته و آن را برايش اعلام نموده و تفهيم كرده بود؛ پس لازم است كه به وعده و وعيد خود عمل نمايد و از اين لحاظ است كه او را به صفت توانا و مسلّط وصف كرده‌اند. [در اين مثل‌] صاحب و مولا، همان خداى عزّ و جلّ است و مراد از بنده، همان آدميزاده مخلوق است و منظور از دارايى، قدرت گسترده خداست و مقصود از آزمايش، اظهار حكمت و قدرت اوست و خانه زوال پذير هم، همين دنياى فانى است و آن مقدار دارايى كه صاحب به بنده داده، همان قدرتى است كه انسان از آن برخوردار گشته است و امورى كه خدا امر به مصرف دارايى در راه آنها داده، همان توانايى پيروى كردن از پيامبران و اقرار به آن چيزى است كه از جانب خداى عزّ و جلّ آورده‌اند. و خوددارى از عواملى كه از آنها نهى شده‌اند، همان راههاى شيطان است. و امّا وعده او كه نعمت دائمى است، همان بهشت است و خانه زوال پذير، همان دنياست و خانه ابدى، همان آخرت است و عقيده ميان جبر و تفويض، همان آزمايش و امتحان و به محك كشيده شدن است به وسيله قدرت و توانايى كه به او ارزانى شده است و شرح و بيان آن قدرت در پنج مثال است كه امام صادق 7 از آنها نام برده است [تندرستى، آزادى راه، مهلت در وقت، توشه و عامل تحريك‌] و به راستى اين پنج مورد موجبات فضل را فراهم دارند و من- ان شاء اللَّه- آنها را با بيان و ارايه شواهدى از قرآن، تفسير و توضيح خواهم داد.

توضيح تندرستى‌

امّا توضيح فرمايش امام صادق 7 در باره تندرستى اين است كه انسان از كمال آفرينش و حواسّ كامل و پايدارى عقل و نيروى تميز و زبان گويا برخوردار مى‌باشد و اين همان فرمايش خداست كه فرموده: «و به راستى، ما فرزندان آدم را گرامى داشتيم و آنان را در خشكى و دريا برنشانديم و از چيزهاى پاكيزه به ايشان روزى داديم و آنها را بر بسيارى از آفريده‌هاى خود برترى آشكار داديم». [اسراء (17)، آيه 70] خداى عزّ و جلّ از برترى دادن انسان بر ساير مخلوقات خود از چهار پايان، درندگان، آبزيان و پرندگان و هر جنبنده‌اى كه حواس انسان به تميز عقل و بيان دركش نمايد خبر داده‌