اسم الکتاب : تحف العقول ت حسن زاده المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 849
فرمود: اگر بگويى تو آن توانايى را همراه خدا دارى تو را
مىكشم و اگر بگويى بدون خدا صاحب اين توانايى هستى باز هم تو را مىكشم! عبايه
عرض كرد: پس چه بگويم أمير المؤمنين؟ فرمود: بايد چنين بگويى كه تو داراى آن توان
هستى به وسيله خدايى كه آن را در برابر تو دارا مىباشد و اگر آن را به تو دهد اين
از بخشش اوست و اگر از تو بگيرد تو را در بوته آزمايش قرار داده است. در عين حال
بايد بدانى آنچه به تو تمليك كرده در عين اينكه به تو تمليك نموده، خودش مالك اوست
و تو را به هر چه قادر ساخته باز تحت قدرت خود اوست و از تحت قدرت او خارج
نمىشود.
آيا نشنيدهاى كه مردم
از او جنبش و توانايى درخواست مىكنند هنگامى كه مىگويند:
«لا حول و لا قوّة إلّا
باللَّه»؟ عبايه عرض كرد: يا أمير المؤمنين، تفسير و تأويل آن چيست؟ أمير المؤمنين
7 فرمود: هيچ جنبشى در دورى از نافرمانيهاى خدا نيست مگر به نگهدارى
خود خدا و هيچ نيرو و توانى براى اطاعت از خدا نيست مگر به يارى خود خدا. در اين
هنگام عبايه برجست و دست و پاى آن حضرت را بوسيد.
از أمير المؤمنين 7 نقل شده كه چون نجدة به محضر أمير المؤمنين 7 شرفياب شد پرسيد:
يا أمير المؤمنين، شما چگونه به پروردگارت شناخت پيدا كردهاى؟
حضرت فرمود: به تميزى كه
به من ارزانى فرمود و به خردى كه راهنماى من شد.
نجدة عرض كرد: آيا تو بر
اين شناخت سرشتهشدهاى؟
فرمود: اگر چنين شناختى
از سرشتم بود ديگر براى انجام كار نيك ستوده نمىشدم و در برابر كار بد مورد نكوهش
قرار نمىگرفتم و در اين صورت، نيكوكار به نكوهش سزاوارتر بود از بدكار! براى همين
دريافتم كه خدا پاينده و ماندگار است و همه چيز جز او پديدهاى متغيّر و زوال
پذيرند و پاينده ديرين، چون پديده زوال پذير نيست. نجدة عرض كرد: پى بردم كه تو
حكيمشدهاى [و اصطلاحات علم حكمت را به كار مىبرى]. أمير المؤمنين 7
فرمود: من مختار شدهام، اگر به جاى نيكى، بدى انجام دهم، به خاطر آن كيفر مىشوم.
و از أمير المؤمنين 7 روايت شده كه پس از بازگشت از شام [جنگ صفّين]
مردى از حضرت پرسيد: يا أمير المؤمنين، به ما بگو كه آيا بيرون آمدن ما از شام به
قضا و قدر بود؟ فرمود: آرى، اى شيخ، به تپهاى بر نيامديد و به دشتى سرازير نگشتيد
مگر به قضا و قدر الهى بود. شيخ گفت:
اسم الکتاب : تحف العقول ت حسن زاده المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 849