اسم الکتاب : تحف العقول ت حسن زاده المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 303
از فرمايشات أمير المؤمنين على 7 در باره زهد و
نكوهش دنيا و زودگذر بودن آن
من شما را از دنيا بر
حذر مىدارم؛ زيرا در كام شيرين است و در ديده سبز و خرّم و در هالهاى از
خواهشهاى نفسانى قرار گرفته و به جهت نقد بودنش دلپذير و چشمنواز است و پر از
آرزوهاى دراز و داراى آرايش فريباست؛ ولى شادى آن نپايد و از آسيبش امانى نباشد.
بسيار فريبنده، زيان رساننده، زوال يابنده، پايان پذير، شكمباره و مرگبار است. اگر
شيفتگان و خشنودان خود را به آرزويى برساند، فراتر از آن نرفتهاند كه خداوند
سبحان فرموده است: «و براى آنان زندگى دنيا را مثل بزن كه مانند آبى است كه آن را
از آسمان فرو فرستاديم؛ سپس گل و گياه زمين با آن درآميخت و چنان خشك گرديد كه باد
آن را از اين سو به آن سو گردانيد و خدا بر هر كارى تواناست». [سوره كهف (18)، آيه
45].
هيچ كس از خوشى و
شادمانى دنيا بهرهمند نشد مگر آن كه پس از آن سرشكى در پى داشت. به كسى با
خوشيهايش روى نياورد جز آن كه با سختى و بديهايش بر او پشت نمود. و باران نرم
آسايشش بر كسى نباريد مگر آن كه غرش ابر بلايش بر او نهيب زد.
اگر بامدادان [در انجام
گناه] به كسى روى يارى نشان دهد شامگاهان خود را بر او ناآشنا جلوه دهد. اگر يك
سويش گوارا و شيرين است سوى ديگرش تلخ و مرگبار است.
اگر كسى در سايه بال امن
و آسايش او خسبد بامدادان او را در سختترين هراس افكند.
دنيا سخت فريبنده است و
هر چه در اوست فريبى بيش نيست. فانى است و هر كه در آن است جام فنا را سر خواهد
كشيد. در هيچ توشه آن خيرى نيست جز در توشه تقوى. هر كه از دنيا كمتر بهره بردارد
از آنچه موجب ايمنى اوست بهره بيشترى يافته است و هر كه از دنيا بهره بيشترى گيرد
از آنچه موجب هلاكت اوست سهم بيشتر برداشته و به زودى زوال پذيرد. چه بسيار خوش
باور به آن، كه ناگهان مزه تلخ درد و مصيبت را به او چشانيد و چه بسا صاحب اطمينان
به آن كه بر زمينش كوبيد بسا شخصى را كه در برخورد با آن احتياط مىكرد فريبش داد.
بسا صاحب هيبت و عظمتى را كه خرد و ناچيزش ساخت و چه گردن فرازى كه گرسنه و
بينوايش نمود و چه بسيار تاجدارى كه دست و زبان بسته سرنگونش كرد. سلطنتش خوارى
است و زندگيش تيرگى و گواراى آن شور است و شيرين آن تلخ! زندهاش در معرض مرگ و
تندرستش دستخوش بيمارى است و سرافرازش در گذر سرنگونى. ملك آن از دست ربودنى است و
عزيز آن شكست خورده. آسودگيش نكبت زده و پناهندهاش غارت شده است. به دنبال همه
اينها، سختىهاى جان دادن و نالههاى آن و هراس ورود به عالم ديگر و ايستادن در
پيشگاه حاكم دادگستر است كه
اسم الکتاب : تحف العقول ت حسن زاده المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 303