امّا در روز! فرزانگانى دانشمند و نيكانى وارسته‌اند. ترس از خدا چنان باريك و لاغرشان ساخته كه تيرسازان، چوبه تير را تراشيده و باريك سازند به طورى كه هر كس به اين افراد بنگرد بيمارشان پندارد و گويد: قاطى كرده‌اند و آشفته حالند! در صورتى كه موجب آشفتگى‌شان كارى است بزرگ! كه آن به ياد عظمت خداى متعال و شدّت قدرت او بودن است همراه با ياد مرگ و هراسهاى روز رستاخيز. آرى اين يادآورى‌هاست كه دلهاشان را ترسان و لرزان ساخته و افكارشان را آشفته و پريشان نموده و هوششان را ربوده است و چون از اين رهگذر نگرانند به وسيله كارهاى خوب به درگاه خدا شتابند و از [طاعت‌] اندك خود خرسندى ندارند و [طاعتهاى‌] فراوان را فزون نشمارند. پس آنان پيوسته خود را متّهم دارند و از آنچه مى‌كنند هراسان‌اند. هر گاه يكى از آنان مورد تعريف و تمجيد قرار گيرد، از آنچه در باره‌اش مى‌گويند ترسان شود و [با شكسته نفسى‌] گويد: من به خويش آگاه‌تر از ديگرانم و پروردگارم به من آگاه‌تر از خودم است. بار خدايا! مرا به آنچه مى‌گويند بازخواست مكن و مرا بهتر از آنچه مى‌پندارند نصيب گردان و گناهان مرا كه از آن بى‌خبرند، بيامرز كه تو داناى نهان‌هايى. از نشانه‌هاى يكايك آنان اين است كه مى‌بينى، در ديندارى نيرومند است، در عين آرامى خدا ترس است، در امر ايمان به مرتبه يقين رسيده است، در علم آموزى مشتاق و حريص است، در مدارا زيركانه عمل مى‌كند، انفاق را با مهربانى مى‌دهد، دين را خوب مى‌فهمد، دانش خود را به بردبارى آميخته، در عين توانگرى صرفه‌جويى پيشه ساخته، در عبادت با خشوع است، در عين تنگدستى خود را خوش وضع جلوه مى‌دهد، در سختى، شكيبايى مى‌ورزد، با رنج كشيده مهربانى مى‌نمايد، در راه حقّ بخشش مى‌كند، در كسب و كار سازگارى دارد، دنبال روزى حلال مى‌گردد، در پيمودن راه هدايت شاداب مى‌باشد از طمع گريزان است، بر نيكوكارى پايدار است، هنگام هجوم شهوت خويشتن‌دار است، ستايش آن كس كه او را نمى‌شناسد فريبش ندهد، حساب كار خود را دارد و براى كار دنيوى خود شتاب ندارد، كارهاى نيك مى‌كند ولى باز هم در هراس است، روز را به شب مى‌رساند در حالى كه تمام تلاشش متوجّه شكر خداست و بامداد مى‌كند در حالى كه همّتش ذكر خداست، شب را سپرى مى‌كند ترسان و ديده به ديدار صبح مى‌گشايد شادمان؛ ترسان از غفلتى كه ورزيده و شادمان از فضل و رحمتى كه به او رسيده است. اگر نفس سركش در طلب چيزى ناخوشايند برآيد او با خواهش‌هاى نفس سخت مخالفت ورزد [تا نفس مطيع عقل گردد]، شاد است از اينكه توانسته از منكرات دورى نمايد، روشنى ديده‌اش در چيزى است كه پايدار است و پرهيزش از چيزى است كه ناپايدار است.