اسم الکتاب : تحف العقول ت حسن زاده المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 241
اگر مردم بر تو گمان ستمگرى برند [براى رفع سوء ظن آنها] عذر
خود را آشكارا با آنان در ميان گذار و با اين اطلاع رسانى شفاف بدگمانى آنان را از
خود دور كن؛ زيرا اگر چنين كنى خود را به عدالت خوى دادهاى و هم با مردم مدارا
نمودهاى و ارائه عذر موجّه، تو را به خوبى و خوشى، به هدفى كه در به راه حقّ
درآوردن مردم دارى، موفّق مىسازد.
اگر دشمنت تو را به صلح
مورد دلخواه تو فراخواند، از آن روى برمتاب؛ زيرا صلح مايه آسايش نيروهاى نظامى تو
و رهايى از غم و رنج و آرامش كشور توست؛ ولى كاملا هشيار باش كه هنگام پيشنهاد صلح
به دشمن نزديك نشوى و بىاحتياطى نكنى؛ زيرا چه بسا دشمن با نزديك شدن به تو، نقشه
غافلگير كردنت را داشته باشد؛ [دشمن هر چه باشد دشمن است]، پس دورانديش باش و هر
راه وحشت انگيزى را كه احتمال دارد از آن راه به تو حملهور شود، مسدود ساز و در
همه كارها به خدا اعتماد كن و اگر ميان تو و دشمنت قضيّهاى رخ داد كه به خاطر آن
پيمان صلحى بستى يا تعهّدى را به عهده گرفتى، به پيمان خويش وفا كن و تعهّد خود را
رعايت نما. و خود را چون سپرى برابر پيمانت ساز؛ زيرا هيچ يك از واجبات الهى كه
مردم با وجود اختلاف فكرى و دينى، در آن اتفاق نظر دارند، چون بزرگ شمردن وفاى به
عهد نيست حتى مشركان هم وفاى به عهد را در ميان خود لازم مىشمردند؛ زيرا آنان نيز
عواقب وخيم نيرنگبازى، و پيمانشكنى را دريافته بودند؛ پس هرگز در آنچه بر عهده
گرفتهاى، خيانت مكن و پيمان خود را مشكن و دشمنت را گول مزن؛ زيرا تنها نادان در
برابر خداى تعالى دليرى نمايد.
همانا خداوند پيمان و
پناه خود را به سبب رحمت و محبّتى كه نسبت به بندگانش دارد، وسيله آسودگى و ايمنى
آنان ساخته است تا در سايهسار استوار آن حريم، آرام گيرند و به جوار آن پناه
آورند؛ پس در عهد و پيمان، نه جاى فريبكارى است و نه ظاهرسازى و نه دغلبازى. مبادا
كه سختى اجراى پيمانى كه بر عهده گرفتهاى و عهد خدا آن را بر گردنت نهاده، تو را
به شكستن پيمان و فسخ آن وادار سازد؛ زيرا شكيبايى تو در برابر كار دشوارى كه اميد
به گشايش آن بستهاى و نيك فرجامى آن را انتظار دارى، بهتر از پيمان گسستنى است كه
از پيامدهاى آن بترسى و گرفتار بازخواست الهى گردى و بر تو جبران كردن آن در دنيا
و آخرت امكان پذير نباشد.
اسم الکتاب : تحف العقول ت حسن زاده المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 241