بايد كه دوست داشتنى‌ترين كارها در نزد تو، كارهايى باشد كه با ميانه‌روى سازگارتر و در دادگرى دمسازتر است و خرسندى مردم را در پى دارد؛ زيرا خشم توده‌هاى مردم، خرسندى نزديكان را از بين ببرد ولى ناخرسندى نزديكان- در صورت خرسندى مردم از تو- ناچيز و بى‌اثر گردد. خواص و نزديكان كسانى هستند كه به هنگام رفاه و آسايش بر دوش حاكم بارى گرانند و زمان گرفتارى كمتر به يارى او برمى‌خيزند و خوش ندارند كه به انصاف در باره آنان داورى شود. اينان همه چيز را به پافشارى از حاكم مى‌طلبند و اگر عطايى يابند، كمتر از همه سپاس گويند و اگر به آنان ندهند ديرتر از ديگران عذر پذيرند و در سختى روزگار شكيبايى را از همه كمتر پيشه گيرند. همانا ستون دين و انبوهى مسلمانان و آماده پيكار با دشمنان، عامّه مردم هستند؛ پس بايد توجّه و تمايل تو به ايشان بيشتر باشد و به امورى كه عامّ المنفعه و خوش سرانجام‌اند عنايت مخصوص داشته باشى. هيچ نيرويى جز نيروى خدا نيست.

بايد دورترين افراد رعيّت از تو و منفورترين آنان در نزد تو، كسى باشد كه بيش از ديگران عيب مردم را مى‌جويد؛ زيرا همه مردم را عيبهاست و حاكم از هر كس ديگر به پوشاندن آنها سزاوارتر است؛ براى آشكار شدن عيوب پنهانى مردم تلاش مكن و تا توانى عيب مردم را بپوشان تا خدا هم عيبهاى تو را كه دوست دارى از مردم پوشيده بماند بپوشاند. گره هر كينه‌اى را نسبت به مردم، از خود بگشاى و رشته هر انتقامى را ريشه كن ساز و عذر پذير باش و جارى ساختن حدود را با شبهات دور كن [با پيش آمدن شبهه در مجرم بودن كسى از اجراى حدود خوددارى نما].

و خود را از آنچه براى تو روشن نيست ناآگاه گير و شتابان گفته سخن چين را مپذير؛ زيرا سخن چين دغل باز است، هر چند، خود را چون خيرخواهان جلوه دهد و هرگز شخص بخيل را به مشورت خود راه مده كه تو را از احسان باز دارد و از فقر بترساند و نه ترسو را [به مشورت راه بده‌] كه در انجام كارها روحيّه تو را تضعيف مى‌كند و نه حريص را كه مال اندوزى از راه ستم را براى تو خوش نما مى‌سازد؛ همانا بخل و ترس و حرص، خوى‌هاى گوناگون هستند كه سوء ظن به خداوند، آنها را در سرشت اشرار گنجانده است. يقين بدان كه بدترين وزيران تو، وزيرى است كه وزير بدكاران بوده و در گناهان آنان شركت نموده‌