اسم الکتاب : تحف العقول ت جعفری المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 299
9- صاحبان سه خصلت جز در سه موقعيّت شناخته نشوند: شخص حليم و
بردبار مگر در هنگام خشم، و دلاور و شجاع جز بوقت نبرد، و برادرى جز در زمان
نيازمندى شناخته نشوند.
10- هر كس سه خصلت در او
باشد منافق است، هر چند روزه گيرد و نماز بخواند: 1- چون زبان گشايد دروغ بگويد،
2- و هنگامى كه وعده دهد تخلّف كند، 3- و چون بدو اعتماد شود خيانت كند.
11- از سه گروه مردم
برحذر باش: از خائن، و ستمگر، و از سخن چين.
زيرا هر خائنى كه بسود
تو كار كند سرانجام بتو خيانت مىكند، و همين گونه است، ستمگر و سخن چين، كه گرچه
روزگارى به سود تو عمل كند و برايت سخن چينى نمايد ولى در پايان همان گونه بتو ستم
نمايد و از تو نزد ديگران سخن چينى خواهد كرد.
12- آدم امين را آن زمان
امين خوانند كه بر سه مورد بدو اعتماد شود و خيانت نكند: بر مال، بر راز، و بر حفظ
ناموس. و هر كس دو موردش را رعايت نمود و آن دگر را واگذارد و حفظ امانت نكرد امين
نيست.
13- با احمق مشورت مكن،
و از دروغگو يارى و كمك مخواه، و به رفاقت فرد ملول اعتماد مكن، زيرا دروغگو دور
را نزديك و نزديك را برايت دور مىسازد. و فرد احمق خود را برايت به زحمت
مىاندازد ولى تو را به خواستهات نميرساند. و فرد ملول را چون بدو تكيه كنى رهايت
كند.
14- چهار چيز هيچ گاه از
چهار چيز ديگر نه سير شود و نه بىنياز: زمين از باران، و چشم از ديدن، و زن از
مرد، و دانشمند از دانش.
15- چهار چيز موجب پيرى
نابهنگام و زودرس است: خوردن گوشت خشك شده (يعنى: دودى يا نمك سود)، نشستن بر مكان
مرطوب، و انجام كارهاى طاقت فرسا و سخت، مانند بالا رفتن از نردبان يا پلّهها، و
آميزش و تزويج با پيرزن.
16- زنان بر سه
گونهاند: يا برايت تمام سود و بهرهاند، و يا نيم سود و نيم زيانند، و يا تمام
ضرر و زيانند. امّا آنكه برايت تمام سود است؛ دوشيزه مىباشد، و آن نيم سود و نيم
زيان، زن بيوه است. و تمام زيان زن بيوه بچّهدار است.
17- دارنده اين سه خصلت
آقا و شريف است: فرو خوردن خشم، و گذشت از گنهكار، و ارتباط [با خويشان] با جان و
مال.
18- سه چيز را از وقوع
سه حادثه امانى نيست: 1- اسب از سرنگون شدن، 2- شمشير از كندى، 3- و فرد حكيم از
لغزش و خطا.
اسم الکتاب : تحف العقول ت جعفری المؤلف : ابن شعبه حرّاني الجزء : 1 صفحة : 299